Ocak 2021 tarihinden itibaren, o ayda gerçekleşen doğum, ölüm, önemli olaylarla ilgili bilgilerin 9.sunu siz değerli takipçilerimiz ile paylaşıyoruz… Umarız sizlerin de ilgisini çeker… ” Eylül Ayındaki Önemli Günleri” 1940’tan bu yana Türkiye’de Ermenice olarak yayınlanan “Nor Marmara” gazetesinden siz değerli takipçilerimiz için derledik.

1-11 Eylül / Ağustos Ayındaki Önemli Günler

Gün	Kişi	Doğum Tarihi	Ölüm Tarihi	Olay Tarihi	Özellikleri / Olay
1 Eylül				570	Ermeni-Bizans ittifakı imzalandı.
1 Eylül				1850	Editörlüğünü Kapriel Badganyan’ın yaptığı haftalık “Ararat” gazetesi Tiflis’te yayınlandı.
1 Eylül				1860	Mikael Nalbandyan’ın aktif katılımıyla “Hamazkayin Şirketi” İstanbul’da kuruldu.
1 Eylül				1861	Konstantiniye’de K. Yeranyan, N. Taşcıyan ve D. Çuhacıyan’ın editörlüğünde 15 günde bir müzik dergisi “Knar Haykakan”ı yayınlanmaya başladı.
1 Eylül				1886	Galata’da Minas Çeraz’ın gözetiminde Getronagan Okulu açıldı.
1 Eylül	Vahan Totovents	1889			Ermeni yazar, nesir yazarı, şair, oyun yazarı. Harput doğumlu, eserleri batı Ermenicesi, diaspora ve Sovyet edebiyatı unsurlarını bir araya getiren Ermeni yazarlardan biridir. Diğer birçok entelektüel ile aynı kaderi paylaşan Totovents, 1938’de Stalin’in kurbanlarından biriydi.
1 Eylül	Hagop Salahyan	1922			Ermeni edebiyat eleştirmeni.
1 Eylül					Ermenistan’da eğitim yılının ilk günü olan Bilgi Günü’dür. Bu, 1984’ten beri kutlanan ve Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti başkanlığı tarafından onaylanan ulusal bir bayramdır.
2 Eylül	Datevik Sazantaryan	1916			Opera mezzosoprano şarkıcısı.
2 Eylül	Hasmik Babayan	1961			Opera soprano şarkıcısı.
2 Eylül	Aram Ananyan	1980			Tarihçi, “Armenpress” haber ajansının müdürü.
2 Eylül				1991	Artsakh Cumhuriyeti Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını ilan etmiştir.
2 Eylül	Levon Ananyan		2013		Gazeteci ve çevirmen, Yazarlar Birliği Başkanı.
3 Eylül	Valerian Madatov			1826	Ermeni generalin komutasındaki Rus ordusu, Şamhor Savaşı’nda Persleri yendi.
3 Eylül	Levon İşdoyan	1947			Sovyetler Birliği milli takımında ve Erivan “Ararat” futbol takımının futbolcusu.
3 Eylül	Hagop Movses	1952			Ermeni şair, çevirmen.
3 Eylül	Karekin Kaprielyan	1961			Askeri figür, binbaşı
3 Eylül	Alekandr Topçuyan		2021		Düzyazı yazarı, oyun yazarı, edebiyat eleştirmeni ve çevirmen.
4 Eylül	Valerian Madatov		1829		Rus ordusunun Ermeni komutanı.
4 Eylül	Arşak Burcalyan		1946		Ermeni yönetmen ve oyuncu.
5 Eylül	Sirarpi Der Nersisyan	1896			Ermeni Bizans bilgini, sanat eleştirmeni, Armenolog.
5 Eylül	Anna Elpakyan	1963			Ünlü tiyatro ve sinema oyuncusu, onurlu figür.
6 Eylül	Horen Kalfayan		1831		Ermeni şair ve oyun yazarı.
6 Eylül				1955	İstanbul’da Yunan azınlığın yanı sıra diğer azınlıklara ait mülkler yağmalandı.
6 Eylül	Vahan Amaduni	1956			Ermeni gazeteci, fotoğrafçı.
6 Eylül				2008	Futbol diplomasisinin ortasında Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Erivan’a giderek Ermenistan-Türkiye futbol maçına katıldı.
7 Eylül	Sahak 1. Bartev		439		Ermeni Katolikosu.
7 Eylül	Abasi Ayvazyan	1925			Ermeni nesir yazarı, yönetmen, editör ve ressam.
7 Eylül	Alekandr Topçuyan	1939			Düzyazı yazarı, oyun yazarı, edebiyat eleştirmeni ve çevirmen.
7 Eylül	Levon Lacikyan	1955			Sanatçı ve ressam.
8 Eylül	Mıkhitar Sepasdatsi			1701	Konstantinopolis’te Mkhitarist Cemaati’ni kurdu. Mkhitar’ın ve ilk öğrencilerinin inancıydı. “Milleti dine, dini de millete kurban etmeyin.”
8 Eylül	Arantsar	1877			Ermeni hicivci.
8 Eylül	Ohan Duryan	1922			Ermeni isminin şefi ve bestecisi.
8 Eylül	Rafael İsraelyan		1973		“Sardarabat Anıtı”nın mimarı
9 Eylül	Apraham Aprahamyan	1921			Radyo teknisyeni.
9 Eylül	Marko Muradyan	1927			Aktris
9 Eylül	Rafael Kotancıyan	1942			Ermenistan’da ünlü tiyatro ve sinema oyuncusu.
10 Eylül	Armen Armenyan	1871			Ermeni oyuncu, yönetmen.
10 Eylül	Nerses Aginyan	1882			Ermeni filolog, el yazması yazarı, tarihçi, Viyana’daki Mkhitarist Cemaati üyesi, Viyana Üniversitesi’nde Fahri Felsefe Doktoru.
10 Eylül	Franz Werfel	1890			Avusturyalı Yahudi asıllı yazar, “Musa Dağı’nın 40 Günü” romanının yazarı.
10 Eylül	Antreas Ardzruni	1989			Jeolog
10 Eylül	Avedik Gurbanyan	1899			Ermeni şair, çevirmen. Nahabet Kuçak, Frik’in, Krigoris Akhtamartsi’nin, Sayat Nova’nın eserlerini inceledi ve onlar hakkında monografiler yazdı. Ayrıca Khaçadur Abovyan’ın eserleri ile de ilgilendi.
10 Eylül	Aleksey Sukiasyan	1907			Ermeni Sovyet avukatı. Hukuk Bölgeleri Doktoru, Profesör.
10 Eylül	Garabed Avakyan	1907			Kemancı. Piotr Çaykovski ve J. Enescu Uluslararası Yarışmalarında jüri üyesi oldu. Siena (İtalya) ve Stockholm’de keman dersleri vermeye davet edildi.
10 Eylül	Arman Giragosyan	1956			Ermeni politikacı, diplomat, tarihçi, ünlü tarihçi John Giragosian’ın oğlu.
11 Eylül	İndra (Diran Çırakyan)	1875			Ermeni şair, yazar, ressam ve öğretmen.
11 Eylül	Suren Isbantaryan	1916			Ermeni gazeteci ve halk figürü.
11 Eylül				1922	Kars anlaşması Erivan’da yürürlüğe koyulmuştur.
11 Eylül	Hovhannes Hovnanyan	1930			Mimar ve ulusal hayırsever.

12-22 Eylül / Eylül Ayındaki Önemli Günler

Gün	Kişi	Doğum Tarihi	Ölüm Tarihi	Olay Tarihi	Özellikleri / Olay
12 Eylül	Hovhannes Atamyan		1932		Ermeni-Rus mühendis ve mucit.
12 Eylül	Samuel Sevata	1949			Ressam, fotoğrafçı ve şair.
12 Eylül	Sos Hayrabedyan	1959			Ermeni atlet, antrenör, Olimpiyat Oyunları şampiyonu.
13 Eylül	Armen Zaryan	1914			Ermenistan Cumhuriyeti Mimarı. Gostan Zaryan’ın oğlu.
14 Eylül	Hovhan Vosgeperan		407		Konstantinopolis Patriği, ilahiyatçı. Hıristiyan düşünce tarihinde önemli bir rol oynayan zengin bir bibliyografik miras (yorumlar, doktriner ve tartışma karşıtı yazılar, konuşmalar, ilahiler, mektuplar vb.) bıraktı. Eserlerinin çoğu, kutsal yazıların icadından ve İncil’in tercümesinden hemen sonra, 5. yüzyılda Ermeni rahipler tarafından Ermenice’ye çevrildi.
14 Eylül				1958	Godayk kanalı açıldı.
14 Eylül	Movses Silikyan				Rus ve Ermeni ordularının askeri figürü, ulusal kahraman, Rus ordusunun başkomutanı, 1.Ermenistan Cumhuriyet Ordusu Komutanı.
14 Eylül	Aşık Şahen	1905			Aşık
14 Eylül	Serko Bayazad	1909			Ermeni şair, nesir yazarı, oyun yazarı ve çevirmen.
14 Eylül	Apik Avakyan	1919			Ermeni yazar, nesir yazarı.
14 Eylül	Armenak Şahmuradyan		1939		Ermeni opera sanatçısı, tenor. Gomidas Okulu’nun en önemli temsilcilerinden biridir. Şahmuradyan’a Ermeni Caruso deniyordu. Paris Grand Opera’da eşi görülmemiş bir başarıdan sonra, kendini tamamen Ermeni halk ve manevi müziğine adadı ve onu dünyaya yaydı.
14 Eylül	Kevork Apkaryan	1920			Ermeni dilbilimci, tarihçi, edebiyat eleştirmeni.
14 Eylül	Haçik Papayan	1920			Doğa bilimci.
15 Eylül	Isdepan Zoryan	1889			Ermeni nesir yazarı.
15 Eylül	Aydzemik Urardu	1899			Ermeni heykeltıraş.
15 Eylül	Vartan Acemyan	1905			Tiyatro yönetmeni.
15 Eylül	Hrant Dink	1954			19 Ocak 2007’de öldürülen haftalık Agos gazetesinin editörü İstanbullu Ermeni gazeteci.
15 Eylül	Haçadur Sukiasyan	1961			İşadamı ve politikacı, Ermenistan Ulusal Meclisi Başkan Yardımcısı.
15 Eylül	Gerard Kafesian		2013		Amerikalı-Ermeni işadamı ve hayırsever.
16 Eylül	Dzerents	1822			Ermeni yazar ve konuşmacı.
16 Eylül	Ardaşes Kalantaryan	1931			Ermeni nesir yazarı, oyun yazarı, çevirmen ve konuşmacı.
16 Eylül	Papken Ararktstyan	1944			Politikacı, Ulusal Meclis eski Başkanı.
16 Eylül	Şavarş Garabedyan – Shavarsh Vladimiri Karapetyan			1976	Yerevan Gölü’ne yolcularla dolu bir tramvay düştü. Dalgıç Şavarş Garabedyan, 20 yolcuyu gölden çekerek hayatını kurtardı.
17 Eylül	Rafael İsraelyan	1908			Ünlü mimar.
17 Eylül	Aşod Aprahamyan	1918			Ermeni dilbilimci, Ulusal Bilimler Akademisi üyesi.
17 Eylül	Ardaşes Aprahamyan	1920			Ermeni manzara ressamı, ressam, klasik ressamların kıdemli temsilcisi.
17 Eylül	Henrik Markaryan	1925			Sovyet Ermeni yönetmen, oyuncu.
18 Eylül	Krikor-Bedros Ağacanyan	1895			Ermeni Katolik Kilisesi Patriği.
18 Eylül	Viktor Hampartsumyan	1908			Ermeni astronom ve astronom.
18 Eylül	Levon Azaryan	1918			Sanat eleştirmeni, sanat adayı.
18 Eylül				1918	Fransız-Ermeni anlaşmasına dayanarak, Filistin’deki Fransız ordusu içindeki ilk savaşında yer alan Ermeni Lejyonu kuruldu.
18 Eylül	Emin Der Krikoryan		1939		Ermeni oyun yazarı ve kültürel figür.
19 Eylül	Yervant Odyan	1869			Batı Ermeni yazar, hicivci.
19 Eylül	Romanos Melikyan	1883			Ermeni besteci
19 Eylül	Garina Aznavuryan	1974			Rus-Ermeni eskrimci. Olimpiyat şampiyonu.
20 Eylül	1. Vazken	1908			Tüm Ermenilerin Katolikosu.
20 Eylül	Kristapor Talatsyan	1910			Ermeni nesir yazarı.
20 Eylül	Narek Avedisyan	1969			Ermeni ressam
20 Eylül	Aleksandr Şakaryan		1984		Ermeni ressam
20 Eylül				2011	Madenataran’ın yeni binasının açılışı Erivan’da gerçekleşti (mimar Artür Mesçiyan).
21 Eylül				1991	Ermenistan Bağımsızlık Günü’nü. Ermenistan 1991’de bağımsızlığına tekrar sahip olmuştur.
21 Eylül	Larisa Alaverdyan	1943			Ermeni halk ve siyasi figür.
22 Eylül	Sayat Nova				Ermeni şair-ozan (bazı kaynaklara göre 22 Kasım)
22 Eylül	Armen Kulakyan		1960		Ermeni aktör, yönetmen ve tiyatro figürü.
22 Eylül	Amine Avdal		1964		Ermeni Kürt şair, nesir yazarı.
22 Eylül	Edvin Minasyan		2021		Eski İstanbul Ermenisi, tanınmış Amerikalı avukat.

23-31 Eylül / Eylül Ayındaki Önemli Günler

Gün	Kişi	Doğum Tarihi	Ölüm Tarihi	Olay Tarihi	Özellikleri / Olay
23 Eylül	Isdepan Lisitsyan	1865			Etnograf, halk figürü, tarihçi, coğrafyacı, filolog ve pedagog.
23 Eylül	Aleksandr Harutyunyan	1920			Büyük Ermeni besteci ve piyanist.
23 Eylül	Levon Atoyants		2021		Yönetmen: En iyi filmleri “Hegnar Çeşmesi”, “Hoşor Şahum”, “Avtoyi Avtomekenan” idi.
24 Eylül	Yeğişe Tatevosyan	1878			Ressam
24 Eylül	Gosdantin Artseyulov			1916	Ivan Ayvazovski’nin torunu. Tarihte ilk kez uçağı havada döndüren kişi.
24 Eylül	Yetvart Çırpaşyan	1923			Ermeni edebiyat eleştirmeni.
24 Eylül	Levon Gocoyan	1924			Ermeni sanatçı.
24 Eylül	Arik Aleksanyan	1940			Ermeni doğa bilimci.
24 Eylül	Robert Sahakyants		2009		Çizgi film yönetmeni.
25 Eylül					Ermeni asıllı büyük kutup kaşifi, bilim adamı, halk ve siyasi figür.
25 Eylül	Papken Ararktsyan	1944			Ermeni politikacı ve devlet adamı.
25 Eylül	Manuk Apeğyan		1944		Ermeni dilbilimci, edebiyat eleştirmeni, sözlükbilimci.
26 Eylül	Gomidas	1869			Dünyaca ünlü Ermeni besteci, müzikolog, keşiş, modern Ermeni klasik müziğinin kurucusu, Ermeni müziğinin en büyük takdircisi.
26 Eylül	Levon Melikset-Peg	1890			Ermeni kaynakbilimci, arkeolog, filolog, çevirmen, filolojik bilimler doktoru.
26 Eylül	6. Kevork Nornahiçevantsi		1954		Katolikos.
26 Eylül	Sero Hanzatyan		1998		Ermeni yazar, nesir yazarı.
26 Eylül	Sos Sarkisyan		2013		Ermeni tiyatro ve sinema oyuncusu.
27 Eylül				2020	44 günlük Artsakh savaşı başladı.
27 Eylül	Şnorkh Ark. Kalustyan	1913			Türkiye’nin 82. Ermeni Patriği.
27 Eylül	Ani Lorak	1978			Ermeni asıllı Ukraynalı şarkıcı.
27 Eylül				2004	Erivan Konseyi başkentin bayrağını onayladı.
27 Eylül	Viktor İsraelyan		2005		Sovyetler Birliği Diplomatı.
28 Eylül				1874	Vagharshapat’ta Kevorkian İlahiyat Fakültesi açıldı.
28 Eylül	Karekin Levonyan		1947		Ermeni sanat eleştirmeni, edebiyat eleştirmeni.
29 Eylül	Hovhannes Hovhannisyan		1929		Ermeni şair.
29 Eylül	Jan Der Mergeryan		2015		Fransız-Ermeni kemancı.
30 Eylül	Kevork Emin	1919			Ünlü Ermeni yazar ve şair.
30 Eylül	Svetlana Malyan	1930			Tiyatronun en sevilen oyuncusu.
30 Eylül		1934			Ünlü yönetmen.
30 Eylül	Penyamin Markaryan		1985		Ermeni Sovyet astronomu, Uluslararası Astronomi Birliği “galaksiler” ve komisyon başkanı.

«Այս օրը պատմութեան մէջ»

«Այս օրը պատմութեան մէջ» բաժինը քաղուած է Մարմարա օրաթերթէն: Մարմարա օրաթերթը օրը օրին կը հրատարակէ զանազան դէպքերու կամ հռչակաւոր անձերու ծննդեան կամ մահուան թուականները: Մենք ալ մեր էջի մէջ ընդամէնը միատեղելով ձեզ սիրելի ընթերցողներու կը ներկայացնենք:

1-11 Սեպտեմբեր

Օր	Անձ	Ծննդեան Տարի	Մահուան Տարի	Դէպքի Տարին	Յատկութիւնը / Դէպքը
1 Սեպտեմբեր				570	Հայ-Բիւզանդական դաշինքը կնքուած է:
1 Սեպտեմբեր				1850	Թիֆլիսի մէջ սկսած է հրատարակուիլ «Արարատ» շաբաթաթերթը, Գաբրիէլ Պատկանեանի խմբագրութեամբ:
1 Սեպտեմբեր				1860	Պոլսոյ մէջ հիմնուած է «Համազգային ընկերութիւնը» Միքայէլ Նալպանտեանի աշխոյժ մասնակցութեամբ:
1 Սեպտեմբեր				1861	Պոլսոյ մէջ Գ. Երանեանի, Ն.Թաշճեանի ու Տ. Չուխաճեանի խմբագրութեամբ սկսած է «Քնար Հայկական» երաժշտական կիսամեայ պարբերականի հրատարակութիւնը:
1 Սեպտեմբեր				1886	Ղալաթիոյ մէջ Մինաս Չերազի տեսչութեամբ բացուած է Կեդրոնական Ազգային Վարժարանը:
1 Սեպտեմբեր	Վահան Թոթովենց	1889			Հայ գրող, արձակագիր, բանաստեղծ, թատերագիր: Ծնած էր Խարբերդ:Ան մէկն է այն հայ գրողներէն, որու ստեղծագործութիւններու մէջ համդրուած են արեւմտահայ, սփիւռքահայ ու խորհրդային գրականութեան տարրերը: Բազմաթիւ այլ մտաւորականներուն բախտակից Թոթովենց 1938ին Սթալինեան «մաքրագործումներ»ու զոհերէն էր:
1 Սեպտեմբեր	Յակոբ Սալախեան	1922			Հայ գրականագէտ, բանասիրական գիտութիւններու թեկնածու:
1 Սեպտեմբեր					Հայաստանի մէջ Գիտելիքի օր է, ուսումնական տարուայ առաջին օրը: Ասիկա պետական տօն է, որ կը նշուի 1984էն սկսեալ, հաստատուած է Խորհուրդային Միութեան բարձրագոյն խորհուրդի նախագահութեան կողմէ:
2 Սեպտեմբեր	Տաթեւիկ Սազանդարեան	1916			Օփէրային մեցցօ-սոփրանօ երգչուհի:
2 Սեպտեմբեր	Յասմիկ Պապեան	1961			Օփէրային սոփրանօ երգչուհի:
2 Սեպտեմբեր	Արամ Անանեան	1980			Պատմաբան, «Արմէնփրէս» լրատու գործակալութեան տնօրէն:
2 Սեպտեմբեր				1991	Արցախի Հանրապետութիւնը անկախացած է Խորհուրդային Միութիւնէն:
2 Սեպտեմբեր	Լեւոն Անանեան		2013		Լրագրող ու թարգմանիչ, Գրողներու Միութեան նախագահ:
3 Սեպտեմբեր	Վալէրիան Մատաթով			1826	Հայ զօրավարի հրամանատարութեամբ ռուսական բանակը պարսիկներու դէմ յաղթանակ տարած է Շամխորի ճակատամարտի ընթաձքին:
3 Սեպտեմբեր	Լեւոն Իշտոյեան	1947			Խորհուրդային ֆութպոլիստ, որ հաղացած է Խորհուրդային Միութեան ազգային խումբի ու Երեւանի «Արարատ»ի մէջ:
3 Սեպտեմբեր	Յակոբ Մովսէս	1952			Հայ բանաստեղծ, թարգմանիչ:
3 Սեպտեմբեր	Գարեգին Գաբրիէլեան	1961			Ռազմական գործիչ, զօրավար-հազարապետ:
3 Սեպտեմբեր	Ալեքսանդր Թօփչեան		2021		Արձակագիր, թատերագիր, գրականագէտ ու թարգմանիչ:
4 Սեպտեմբեր	Վալէրիան Մատաթով		1829		Ռուսական բանակի հայազգի զօրավար:
4 Սեպտեմբեր	Արշակ Պուրճալեան		1946		Հայ բեմադրիչ ու դերասան:
5 Սեպտեմբեր	Սիրարփի Տէր Նէրսիսեան	1896			Հայ Բիւզանդագէտ, արուեստաբան, հայագէտ:
5 Սեպտեմբեր	Աննա Էլբակեան	1963			Թատրոնի ու շարժանկարի յայտնի դերսանուհի, վաստակաւոր գործիչ:
6 Սեպտեմբեր	Խորէն Գալֆաեան		1831		Հայ բանաստեղծ ու թատերագիր:
6 Սեպտեմբեր				1955	Իսթանպուլի մէջ տեղի ունեցան ողբերգական դէպքեր, որոնք խարան մնացին Թուրքիոյ ճակտին: Համատարած թալանի ենթարկուեցան յոյն փոքրամասնութեան, նաեւ այլ փոքրամասնութիւններուն պատկանող ինչքերը:
6 Սեպտեմբեր	Վահան Ամատունի	1956			Հայ լրագրող, լուսանկարիչ:
6 Սեպտեմբեր				2008	Ֆութպոլային դիւանագիտութեան ծիրէն ներս Թուրքիոյ Նախագահ Ապտուլլահ Կիւլ Երեւան գացած էր ու ներկայ գտնուած՝ Հայաստան-Թուրքիա ֆութպոլային մրցումին:
7 Սեպտեմբեր	Սահակ Ա. Պարթեւ		439		Հայոց Կաթողիկոս:
7 Սեպտեմբեր	Ապասի Այվազեան	1925			Հայ արձակագիր, բեմադրիչ, խմբագիր եւ գեղանկարիչ:
7 Սեպտեմբեր	Ալեքսանդր Թօփչեան	1939			Արձակագիր, թատերագիր, գրականագէտ ու թարգմանիչ:
7 Սեպտեմբեր	Լեւոն Լաճիկեան	1955			Արուեստաբան ու գծանկարիչ:
8 Սեպտեմբեր	Մխիթար Սեբաստացի			1701	Պոլսի մէջ հիմնած է Մխիթարեան Միաբանութիւնը: Մխիթարի ու անոր առաջին աշակերտներու հաւատամքն էր. «Ազգը չզոհել կրօնքին ու կրօնքը՝ ազգութեան»:
8 Սեպտեմբեր	Առանձար	1877			Հայ երգիծաբան:
8 Սեպտեմբեր	Օհան Տուրեան	1922			Հայ անուանի խմբավար եւ յօրինող:
8 Սեպտեմբեր	Ռաֆայէլ Իսրաէլեան		1973		Հայ ճարտարապետ: «Սարտարապատի յուշահամալիր»ի հեղինակը:
9 Սեպտեմբեր	Աբրահամ Աբրահամեան	1921			Ռատիօ թէքնիքի գիտնական:
9 Սեպտեմբեր	Մարգօ Մուրատեան	1927			Դերասանուհի:
9 Սեպտեմբեր	Ռաֆայէլ Քոթանճեան	1942			Հայաստանի մէջ թատրոն ու շարժանկարի յայտնի դերասան:
10 Սեպտեմբեր	Արմէն Արմէնեան	1871			Հայ դերասան, բեմադրիչ:
10 Սեպտեմբեր	Ներսէս Ակինեան	1882			Հայ բանասէր, ձեռագրագէտ, պատմաբան, Վիեննայի Մխիթարեան Միաբանութեան անդամ, Վիեննայի համալսարանի փիլիսոփայութեան պատուակալ տոքթոր:
10 Սեպտեմբեր	Ֆրանց Վէրֆէլ	1890			Հրեայ ծագումով աւստրիացի գրող, հեղինակ «Մուսա լերան 40 օրը» վէպին:
10 Սեպտեմբեր	Անդրէաս Արծրունի	1989			Երկրաբան:
10 Սեպտեմբեր	Աւետիք Ղուրպանեան	1899			Հայ բանաստեղծ, թարգմանիչ: Ան ուսումնասիրած է Նահապետ Քուչակի, Ֆրիկի, Գրիգորիս Աղթամարցիի, Սայաթ Նովայի գործերը եւ մենագրութիւններ գրած է անոնց մասին: Զբաղած է նաեւ Խաչատուր Աբովեանի ժառանգութեամբ:
10 Սեպտեմբեր	Ալէքսէյ Սուքիասեան	1907			Հայ խորհրդային իրաւաբան: Իրաւաբանական գոտութիւններու տոքթոր, փրօֆէսէոր: Աշխատութիւնները կը վերաբերին Հայաստանի պետութեան ու իրաւունքի պատմութեան հարցերուն:
10 Սեպտեմբեր	Կարապետ Աւագեան	1907			Ջութակահար:Աւագեան եղած է Բիոթր Չայքովսքիի, Ճ. Էնէսքուի անուան միջազգային մրցումներու դատակազմի անդամ, հրաւիրուած է ջութակի դասընթացքներ վարելու Սիէնայի մէջ (Իտալիա) եւ Սթոքհոլմի մէջ:
10 Սեպտեմբեր	Արման Կիրակոսեան	1956			Հայ քաղաքական գործիչ, դիւանագէտ, պատմաբան, յայտնի պատմաբան Ճոն Կիրակոսեանի որդին:
11 Սեպտեմբեր	Ինտրա(Տիրան Չրաքեան)	1875			Հայ բանաստեղծ, գրող, նկարիչ եւ ուսուցիչ:
11 Սեպտեմբեր	Սուրէն Սպանդարեան	1916			Հայ լրագող եւ հասարակական գործիչ:
11 Սեպտեմբեր				1922	Երեւանի մէջ վաւերացուած է Կարսի համաձայնագիրը:
11 Սեպտեմբեր	Հրայր Յովնանեան	1930			Ճարտարապետ եւ ազգային բարերար:

12-22 Սեպտեմբեր

Օր	Անձ	Ծննդեան Տարի	Մահուան Տարի	Դէպքի Տարին	Յատկութիւնը / Դէպքը
12 Սեպտեմբեր	Յովհաննէս Ադամեան		1932		Հայազգի ռուսաստանցի ճարտարագէտ եւ գիւտարար:
12 Սեպտեմբեր	Սամուէլ Սեւադա	1949			Նկարիչ, լուսանկարիչ եւ բանաստեղծ:
12 Սեպտեմբեր	Սօս Հայրապետեան	1959			Հայ մարզիկ, մարզիչ, մականախաղի վարպետ, Ողիմպիական խաղերու մրցանակակիր:
13 Սեպտեմբեր	Արմէն Զարեան	1914			Հայաստանի Հանրապետութեան վաստակաւոր ճարտարապետ, Կոստան Զարեանի որդին:
14 Սեպտեմբեր	Յովհան Ոսկեբերան		407		Պոլսոյ Պատրիարք, աստուածաբան: Թողած է մատենագրական հարուստ ժառանգութիւն (մեկնութիւններ, դաւանաբանական ու հակաճառական գրուածքներ, ճառեր, քարոցներ, ներբողներ, նամակներ, եւլն.) որ կարեւոր դեր կատարած է քրիստոնէական մտքի պատմութեան մէջ: Անոր երկերէն շատեր թարգմանուած են հայերէն տակաւին հայ վարդապետներու կողմէ 5րդ դարու՝ գրերու գիւտէն ու Աստուածաշունչի թարգմանութենէն անմիջապէս վերջ:
14 Սեպտեմբեր				1958	Կոտայքի ջրանցքին բացումը կատարուած է:
14 Սեպտեմբեր	Մովսէս Սիլիկեան				Ռուսական ու հայկական բանակներու ռազմական գործիչ, ազգային հերոս, ռուսական բանակի զօրավար-հազարապետ, հայաստանի Ա. Հանրապետութեան բանակի զօրավար:
14 Սեպտեմբեր	Գուսան Շահէն	1905			Գուսան:
14 Սեպտեմբեր	Սերգօ Պայազատ	1909			Հայ բանաստեղծ, արձակագիր, թատերագիր ու թարգմանիչ:
14 Սեպտեմբեր	Աբիկ Աւագեան	1919			Հայ գրող, արձակագիր:
14 Սեպտեմբեր	Արմենակ Շահմուրատեան		1939		Հայ օփէրային երգիչ, թէնոր: Կոմիտասեան դպրոցի ամենանշանաւոր ներկայացուցիչներէն մէկը: Շահմուրատեանը կ’անուանէին հայկական Քարուզօ: Փարիզի մեծ օփէրայի մէջ աննախընթաց յաջողութիւն մը ունենալէ ետք, ան ամբողջապէս նուիրուած էր հայկական ժողովրդական ու հոգեւոր երաժշտութեան, զայն տարածելով բոլոր աշխարհի վրայ:
14 Սեպտեմբեր	Գէորգ Աբգարեան	1920			Հայ բանասէր, պատմաբան, գրականագէտ, յեռագրագէտ:
14 Սեպտեմբեր	Խաչիկ Բաբայեան	1920			Բնագէտ:
15 Սեպտեմբեր	Ստեփան Զօրեան	1889			Հայ արձակագիր:
15 Սեպտեմբեր	Այծեմնիկ Ուրարտու	1899			Հայ քանդակագործ:
15 Սեպտեմբեր	Վարդան Աճեմեան	1905			Թատերական բեմադրիչ:
15 Սեպտեմբեր	Հրանդ Տինք	1954			Պոլսահայ լրագրող, «Ակօս» շաբաթաթերթի խմբագիր, որ սպաննուած է 19 Յունուար 2007 թուականին:
15 Սեպտեմբեր	Խաչատուր Սուքիասեան	1961			Գործարար ու քաղաքական գործիչ, Հայաստանի Ազգային Ժողովի երեսփոխան:
15 Սեպտեմբեր	Ճէրարտ Գաֆէսճեան		2013		Ամերիկահայ գործարար ու բարերար:
16 Սեպտեմբեր	Ծերենց	1822			Հայ գրող եւ հրապարակախօս:
16 Սեպտեմբեր	Արտաշէս Քալանթարեան	1931			Հայ արձակագիր, թատերագիր, թարգմանիչ եւ հրապարախօս:
16 Սեպտեմբեր	Բաբգէն Արարքցեան	1944			Քաղաքական գործիչ, Ազգային ժողովի նախկին Նահագահ:
16 Սեպտեմբեր	Շաւարշ Կարապետեան			1976	Ուղեւորներով լեցուն թրոլէյպուս մը ինկած է Երեւանեան լիճը: Ջրասուզորդ Շաւարշ Կարապետեան փրկած է 20 ուղեւորներու կեանքը, զանոնք հանելով լիճէն:
17 Սեպտեմբեր	Ռաֆայէլ Իսրաէլեան	1908			Յայտնի ճարտարապետ:
17 Սեպտեմբեր	Աշոտ Աբրահամեան	1918			Հայ լեզուաբան, Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիոյ անդամ:
17 Սեպտեմբեր	Արտաշէս Աբրահամեան	1920			Հայ բնանկարիչ, նկարիչ, դասական նկարիչներու աւագ ներկայացուցիչ:
17 Սեպտեմբեր	Հենրիկ Մարգարեան	1925			Խորհրդային հայ բեմադրիչ, դերասան:
18 Սեպտեմբեր	Գրիգոր-Պետրոս Աղաճանեան	1895			Հայ Կաթողիկէ եկեղեցւոյ կաթողիկոս-պատրիարք:
18 Սեպտեմբեր	Վիքթոր Համբարձումեան	1908			Հայ աստղագէտ ու աստղաբնագէտ:
18 Սեպտեմբեր	Լեւոն Ազարեան	1918			Արուեստաբան, արուեստագիտութեան թեկնածու:
18 Սեպտեմբեր				1918	Ֆրանս-հայկական համաձայնգրի հիման վրայ ստեղծուած է Հայկական Լէկէոն, որ Պաղեստինի մէջ Ֆրանսական բանակի կազմէն ներս մասնակցած է իր առաջին ճակատամարտին:
18 Սեպտեմբեր	Էմին Տէր Գրիգորեան		1939		Հայ թատերագիր ու մշակութային գործիչ:
19 Սեպտեմբեր	Երուանդ Օտեան	1869			Արեւմտահայ գրող, երգիծաբան:
19 Սեպտեմբեր	Ռոմանոս Մելիքեան	1883			Հայ յօրինող:
19 Սեպտեմբեր	Կարինա Ազնաւուրեան	1974			Ռուսահայ սուսերամարտիկ, ողիմպիական խաղերու ախոյեան:
20 Սեպտեմբեր	Վազգէն Ա.	1908			Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս:
20 Սեպտեմբեր	Քրիստափոր Թալացեան	1910			Հայ արձակագիր:
20 Սեպտեմբեր	Նարեկ Աւետիսեան	1969			Հայ նկարիչ:
20 Սեպտեմբեր	Ալեքսանդր Շաքարեան		1984		Հայ նկարիչ:
20 Սեպտեմբեր				2011	Երեւանի մէջ տեղի ունեցած է Մատենադարանի նոր մասնաշէնքի բացումը (ճարտարապետ Արթիւր Մեսչեան):
21 Սեպտեմբեր				1991	Հայաստան կը նշէ վերանկախութեան տօնը: Հայաստան անկահութեան վերտիրացած է 1991 թուականին:
21 Սեպտեմբեր	Լարիսա Ալավէրտեան	1943			Հայ հասարակական-քաղաքական գործիչ:
22 Սեպտեմբեր	Սայաթ Նովա				Հայ բանաստեղ-աշուղ (կարգ մը աղբւրներու համաձայն 22 Նոյեմբեր)
22 Սեպտեմբեր	Արմէն Գուլակեան		1960		Հայ դերասան, բեմադրիչ ու թատերական գործիչ:
22 Սեպտեմբեր	Ամինէ Աւտալ		1964		Հայաստանցի քիւրտ բանաստեղծ, արձակագիր:
22 Սեպտեմբեր	Էտվին Մինասեան		2021		Նախկին Պոլսահայ, ամերիկաբնակ յայտնի իրաւագէտ, փաստաբան:

23-30 Սեպտեմբեր

Օր	Անձ	Ծննդեան Տարի	Մահուան Տարի	Դէպքի Տարին	Յատկութիւնը / Դէպքը
23 Սեպտեմբեր	Ստեփան Լիսիցեան	1865			Ազգագրագէտ, հասարակական գործիչ, պատմաբան, աշխարհագրագէտ, բանասէր եւ մանկավարջ:
23 Սեպտեմբեր	Ալեքսանդր Յարութիւնեան	1920			Հայ մեծանուն յօրինող եւ դաշնակահար:
23 Սեպտեմբեր	Լեւոն Աթոյեանց		2021		Բեմադրիչ:Իր լաւագոյն ժապաւէններն էին «Հեղնար Աղբիւր» , «Խոշոր շահում», «Աւդոյի աւթոմեքենան»
24 Սեպտեմբեր	Եղիշէ Թադեւոսեան	1878			Գեղանկարիչ:
24 Սեպտեմբեր	Կոստանդին Արցեուլով			1916	Յովհաննէս Այվազովսքիի թոռը, օդաչու Կոստանդին Արցեուլով պատմութեան մէջ առաջին անգամ ըլլալով, օդանաւով ոլորապտոյտ մը ըրած է:
24 Սեպտեմբեր	Եդուարդ Ջրբաշեան	1923			Հայ գրականագէտ:
24 Սեպտեմբեր	Լեւոն Կոճոյեան	1924			Հայ նկարիչ:
24 Սեպտեմբեր	Արիկ Ալեքսանեան	1940			Հայ բնագէտ:
24 Սեպտեմբեր	Ռոպէրթ Սահակեանց		2009		Գծիկով ժապավէններու բեմադրիչ:
25 Սեպտեմբեր	Արթիւր Չիլինկարով	1939			Հայազգի մեծանուն բեւերախոյզ, գիտնական, հասարակական-քաղաքական գործիչ:
25 Սեպտեմբեր	Բաբգէն Արարքցեան	1944			Հայ քաղաքական ու պետական գործիչ:
25 Սեպտեմբեր	Մանուկ Աբեղեան		1944		Հայ բանասէր, գրականագէտ, բառարանագիր:
26 Սեպտեմբեր	Կոմիտաս	1869			Հայ աշխարհահռչակ երգահան, երաժշտագէտ, վարդապետ, ժամանակակից հայկական դասական երաժշտութեան հիմնադիր, հայ երգարուեստի մեծագոյն երախտաւոր:
26 Սեպտեմբեր	Լէոն Մէլիքսէթ-Բէկ	1890			Հայ աղբիւրագէտ, հնագէտ, բանասէր, թարգմանիչ, բանասիրական գիտութիւններու տոքթոր:
26 Սեպտեմբեր	Գէորգ Զ. Նորնախիջեւանցի		1954		Կաթողիկոս:
26 Սեպտեմբեր	Սերօ Հանզադեան		1998		Հայ գրող, արձակագիր:
26 Սեպտեմբեր	Սոս Սարգսեան		2013		Թատրոնի ու շարժանկարի հայ անուանի դերասան:
27 Սեպտեմբեր				2020	Սկսած է Արցախեան 44 օրեայ պատերազմը:
27 Սեպտեմբեր	Շնորհք Արք. Գալուստեան	1913			Թուրքիոյ Հայոց 82րդ Պատրիարքը:
27 Սեպտեմբեր	Անի Լորաք	1978			Հայկական ծագումով ուքրանացի երցչուհի:
27 Սեպտեմբեր				2004	Երեւանի խորհուրդը հաստատած է մայրաքաղաքի դրօշակը:
27 Սեպտեմբեր	Վիքթոր Իսրաէլեան		2005		Խորհրդային Միութեան դիւանագէտ:
28 Սեպտեմբեր				1874	Վաղարշապատի մէջ բացուած է Գէորգեան Հոգեւոր Ճեմարանը:
28 Սեպտեմբեր	Գարեգին Լեւոնեան		1947		Հայ արուեստաբան, գրականագէտ:
29 Սեպտեմբեր	Յովհաննէս Յովհաննիսեան		1929		Հայ բանաստեղծ:
29 Սեպտեմբեր	Ժան Տէր Մէրկէրեան		2015		Ֆրանսահայ ջութակահար:
30 Սեպտեմբեր	Գէորգ Էմին	1919			Հայ յայտնի գրող ու բանաստեղծ:
30 Սեպտեմբեր	Սվէթլանա Գրիգորեան	1930			Թատրոնի սիրուած դերասանուհի:
30 Սեպտեմբեր	Հենրիկ Մալեան	1934			Յայտնի բեմադրիչ:
30 Սեպտեմբեր	Բենիամին Մարգարեան		1985		Հայ խորհրդային աստղագէտ, միջազգային ասղագիտական միութեան «կալաքթիքաներ»ու յանձնաժողովի նախագահ:

Հայ թերթը ընկերն է, Հայ տան :

Batı Ermenicesinin unutmamanız için her gün Nor Marmara gazetesini almanızı öneririz.. İlk günler belki zor okuyacaksınız, bu kelime de neydi diye hatırlamadığınız bir çok kelime karşınıza çıkacak . Ancak bir kaç ay sonra ana dilinizin kelime zenginliğini, tadını aldıkça okumayı dahi belki unuttuğunuz Ermeniceyi hatırlayacaksınız. Unutmayın ebeveynlerimiz ne zor şartlarda bizleri Ermeni Okullarında, sırf dilimizi, kültürümüzü kaybetmeyelim diye okuttu..

Diğer aylardaki önemli günler

Ocak Şubat Ayındaki Önemli Günler – Յունուար ամսւոյ կարեւոր օրեր

Şubat Ayındaki Önemli Günler – Փետրուար ամսւոյ կարեւոր օրեր

Mart Ayındaki Önemli Günler – Մարտ ամսւոյ կարեւոր օրեր

Nisan Ayındaki Önemli Günler – Ապրիլ ամսւոյ կարեւոր օրեր

Mayıs Ayındaki Önemli Günler – Մայիս ամսւոյ կարեւոր օրեր

Haziran Ayındaki Önemli Günler – Յունիս ամսւոյ կարեւոր օրեր

Temmuz Ayındaki Önemli Günler – Յուլիս ամսւոյ կարեւոր օրեր

Ağustos Ayındaki Önemli Günler – Օգոստոս ամսւոյ կարեւոր օրեր

Eylül Ayındaki Önemli Günler – Սեպտեմբեր ամսւոյ կարեւոր օրեր

Kaynak / աղբիւր : Marmara Gazetesi