10 Kasım 1838 tarihinde İstanbul’da doğan Mıgırdiç Acemyan, ilk eğitimini de İstanbul okullarında tamamladı. Daha sonra Venedik Murad-Rapaelyan  okuluna devam etti (1852-1858). Ğevont Alişan’ın öğrencisi oldu. Ülkesine döndüğünde bir telgraf şirketinde çalışmaya başladı ve boş zamanlarında şiir yazdı. 28 Ağustos 1917’de İstanbul’da hayata gözlerini kapadı.

Mıgırdiç Acemyan

Mıgırdiç Acemyan’ın Eserleri (şiir)

• Jbidk yev ardasuk. (İstanbul, 1871).
• Vahakn: tütsaznerkutyan. (İstanbul, 1871).
• Luys yev ısdverk. (İstanbul, 1887).
• Karnan hover. (İstanbul,1892).
• Trtrun hanker, khungi prummner, luys yev ısdverk, karnan hover (İstanbul, 1908).

Երկու Զոհերը(*)

Աշունն է եկեր մեղմութեամբ լեցուն.
Վարագայ Խաչին կը լուսնայ առտուն,
Կապոյտ ալեակներ ծովին երեսին
Ոսկի շողերով ծփալ կըսկսին:
Խումբ խումբ աղջիկներ՝ իրենց երազէն
Դեռ նոր արթնցած՝դէպի ժամ վազեն:

Աննիկն ալ կ’երթայ քայլերով տարտամ ՝
Սեւ սուգեր հագած կերթայ դէպի Ժամ.
Աշունն է եկեր մեղմութեամբ լեցուն…
Ին՛չ փոյթ, իր սիրտն է ցաւերով հասուն.
Ծաղիկ հասակէն մնացած այրի
Հոգին է տուեր ու գաղտուկ կապրի:

Շարական երգեր զինքը կ’օրօրեն.
Անուրջներ զեղուն խունկի ամպերէն,
Անուրջներ հեշտին՝ անցեալին պատկեր
Երբ դեղին մազով գողտրիկ աղջիկ էր.
Օր մ’ալ հարս եղաւ ու Արամին հետ
Սուրբ դաշինքներով կապուեցաւ յաւէտ:

Բայց շուտ մարեցաւ ճըրաքը բահտին.
Արամ մատնուած ահեղ թոքախտին
Հիւծեր օրէ օր, եւ ինքն անձնուրաց
Գիշեր ու ցորեկ վրան գուրգուրաց,
Սրբելով ճակտին քրտինքները պաղ,
Ու անոր սիրոյն կեանքն ըրագ մատաղ:

Հիւանդը ծըռած, ծիւրած ցաւագար
Երակներուն մէջ մահուան ցուրտն ըզգար.
Անքուն անցընէր գիշերուան ժամեր.
Սեւ կասկած երբեմն իր սիրտը սղմէր
Բայց միշտ կը յուսար. «ԹԷ որ զիս սիրես՝
Կ’ըսէր Աննիկին, խըմէ՛ գաւաթէս:»

Խեղ՜ճ Աննիկ՝ մերժել ո՜հ միթէ՛ կրնար,
Ու հոգեվարքին սիրտ տալու համար ,
Միքրոպն անողոք խմէր գաւաթէն…
Հիմա իր սիրտն ալ մաշած է արդէն,
Իր սիրտը սուգով ու կսկիծով լի
Ուխտած մոմի պէս վառի ու հալի:

Երկու ամիս է՛ ժամուն կողմնակի
Մեռելադաշտին մէջ Արամ պառկի.
Իր թաղին վրայ չիկայ շիրիմ ՝ խաչ.
Բայց հոն ծնրադիր ստուեր մ’անճանաչ,
Հովուն ցանուցիր մազերը դեղին,
Այտերը նիհար քըսէ սեւ հողին:

Ա’լ վերջին այցն էր թշուառ Աննիկին,
Ամիս մը յետոյ եւ իր հասակին
Վըրայ չափեցին պատանքը ճաղին.
Հովուն ցանուցիր մազերը դեղին
Ծաղկի փունջերով հարս տարին մահուն….
Աշունն է եկեր մեղմութեամբ լեցուն:

22 Հոկտեմբեր 1897

(*)Արամ ու Աննիկ Մարգարեան ամոլները.

Խաղողը

Երբ խաղողին դեղին ողկոյզ
Տերեւներուն տեսնամ մէջէն,
Թէ տխուր եմ կամ մտայոյզ՝
Պարտէզ բացուի սրտիս մէջ շէն.
Ոսկեհատիկ օրհնած խաղող՝
Տեսքն ալ կ’արժէ հազար ներբող:

Հատիկները լուսով լեցուն
Դուրսը շաղ է, ներսը շաքար,
Ու թափուած են կըլոր սահուն
Կարծես մանտրիկ բերնի համար.
Ոսկեհատիկ օրհնած խաղող՝
Գեղն ալ կ’արժէ հազար ներբող:

Խաղողն օրհնեալ է ամէն տեղ,
Բայց հոս բուսնի միսկէթն անուշ
Ու հոս միայն հըրաշագեղ
Կ’աճի մերին թէլլի չավուշ.
Ոսկեհատիկ օրհնած խաղող
Գոյնն ալ ալ կ’արժէ հազար ներբող:

Խաղողն առատ՝ ամբողջ աշուն
Աղքատին ճաշն է պիտանի .
Աստուածածին կ’ընէ հասուն,
Եկեղեցին կ’օրհնէ զանի .
Ոսկեհատիկ օրհնած խաղող
Համն ալ ալ կ’արժէ հազար ներբող:

Գարնան վարդեր թէ զիս դիւթեն՝
Խաղողն առնէ սրտիկըս զով .
Անոր հոտէն, ասոր հիւթէն
Սիրեմ ըլլամ ըստէպ գինով .
Ոսկեհատիկ օրհնած խաղող
Հիւթն ալ ալ կ’արժէ հազար ներբող:

10 Սեպտեմբեր 1892

Üzüm (**)

Ne zaman ki üzümün sarı salkımını
Yaprakların arasından görsem
Üzgün olsam ya da dertli
Mutlu bir bahçe açılsın kalbimde
Altın tanesi kutsanmış üzüm
Görüntüsü de binlerce methiyeye değer.

Tanelerini ışıkla dolu
Dışı çiydir, içi şeker,
Ve yuvarlak, akıcı dökülmüşlerdir
Sanırsın ki ufak bir ağız için.
Altın tanesi kutsanmış üzüm
Güzelliği de binlerce methiyeye değer.

Üzüm her yerde kutsanmıştır
Fakat burada tatlı misket yetişir
Ve sadece burada harika
Bizim telli çavuşumuz büyür
Altın tanesi kutsanmış üzüm
Rengi de binlerce methiyeye değer.

Üzüm boldur bütün güz
Fakirin önemli yemeğidir
Meryem Ana olgunlaştırır
Kilisemiz onu kutsar
Altın tanesi kutsanmış üzüm
Tadı da binlerce methiyeye değer.

Bahar gülleri beni büyüler
Üzüm yüreğimi yanına alır
Onun kokusundan, onun özsuyundan
Her zaman sarhoş olmayı severim
Altın tanesi kutsanmış üzüm
Özsuyu da binlerce methiyeye değer.

10 Eylül 1892

Kaynak : Mıgırdiç Acemyan, kısa hayat hikayesi ve eserleri, Aras Yayıncılık tarafından yayınlanmış Kevork B. Bardakjian’ın Modern Ermeni Edebiyatı kitabından alınmıştır.

Kaynak 2 : Երկու Զոհերը şiiri, Mıgırdiç Acemyan’ın “Trtrun hanker, khungi prummner, luys yev ısdverk, karnan hover” (İstanbul, 1908) kitabından alınmıştır.

Not : İlerleyen günlerde Mıgırdiç Acemyan’ın yeni şiirlerini de bu sayfada bulacaksınız. 08.10.2016 tarihinde Խաղողը (Üzüm) şiiri eklenmiştir. Üzüm şiirinin tercümesi tarafımızdan yapılmıştır. Alıntılarda web sitemizin kaynak gösterilmesi rica edilir.