Gül Ağacı Boy Vermez …

M. Sabri Koz’un hazırladığı, Turkuaz yayınlarından çıkan kitap Ermeni Harfli Türkçe Mânileri ve Ermenice mânileri içinde barındırıyor.

Ermeni Harfli Türkçe ve Ermenice Mâniler

Sabri Koz’un kitabın giriş kısmında belirttiği gibi mânilerde ana konu aşktır, düşüncedir. Tasavvufun da ihmal edilemeyecek bir ağırlıkta olduğu görülür. “Ma’na” ile “mâni” arasında bağ kuran ve haklılık payı da olan görüş, düşüncenin , söz gücünün yoğunlaşarak piştiği bu küçük ama dengeli dünyadan bize her bir birer aşk klasiği olan özdeyişler sunar.

Kitapta 320 adet metine yer verilmiş. Kafiyesi “yâr” olan çok sayıda mâni metni kitabın içerisinde yer almış. “Yâr” harici “aşk”, “aşk u sevdâ”, “sevdâ”, “gül”, “bülbül”, “yürek” kelimelerinin geçtiği mânilere her adımda rastlamak mümkün.

İlk yayımlanan Ermeni Harfli Türkçe Mâniler

Ermeni Harfli Türkçe Mânileri ve Ermenice mânilere ilk örneklerin iki üstadı olan Kevork Pamukciyan ve A. Turgut Kut’tan geldiğini ileten Sabri Koz bu iki araştırmacının, Müteferrika dergisinin ilk sayısındaki yazılarında tanıttıkları kitap ve kitapçıklarda bulunan mâni metinlerinden söz ettiklerini belirttiyor. 1996 yılında kaybettiğimiz Kevork Pamukciyan, Şarkıler Mecmûası . Üçüncü Kıta başlıklı ve 1865 tarihli bir formalık bir kitapçığı tanıtmış, sayfalarındaki tüm metinleri dört adet mâni ile birlikte yayınlamıştır. A. Turgut Kut ise Pamukciyan’ın tam metnini vererek tanıttığı kitapçık da dahil olmak üzere 27 kitapçık ve kitabı tanıtmış, künye bilgilerini, kapak resimlerini vermiş, içeriklerinden söz etmiş, bazı seçme metinleri de yayımlamıştır. Sabri Koz da Pamukciyan’ın bütünüyle tanıttığı kitapçığın eksik bir nüshasından yararlanarak hazırlamış.

Ermeni Harfli Türkçe Mâniler’e örnekler

Karşımda yeşil perde
Oğratdın (uğrattın) beni derde
Yâr senin sebebinden
Durmaz oldum bu yerde

Karşında ağlamazdım
Gül puketi(buketi) bağlamazdım
Hayırsızlığın bileydim
Sana bel bağlamazdım

Ermeni Harfli Türkçe Mâniler

Başında siyahım var
Göynünde bir ahım var
Göz gördü göynil (gönül) sevdi
Benim ne günahım var

Hoş geldin âlem ilen
Bir tepsi badem ilen
Çıtır pıtır dillerin
Ceng eder âlem ilen

Ermeni Harfli Türkçe Mâniler – 2

Ermeni Harfli Ermenice Mâniler’e örnekler

1- tsavetsav
Kani vor kez siretsi / inga aysbes tsavetsav
Uriş tsaver puytıs çe / hokis ador tsavetsav

acıdı
Seni sevdiğim için / düştüm böyle acıdı
Başka acılar umrumda değil / canım ona acıdı

2- antsav or mı
Dari mı bayman tırir / angits al antsav or mı
Kez sireles iver e / tchantsutsi antsav or mı

bir gün geçti
Bir sene mühlet verdin / ondan da bir gün geçti
Seni sevdim seveli / Acısız gün mü geçti

3-neder (y)en
Des siruyt aliknerı / zis vor yezrı nederen
Açatsıt tartiçnerı / sırdis meg meg nederen

atmışlar
Bak sevdâ dalgaları / beni nereye atmışlar
Gözlerinde kirpikler / yüreğime ok atmışlar

Ermeni harfli Ermenice Mâniler

Teşekkür ve Son Söz

Öncelikle Ermeni Kültür web sitesin olarak bizlere kazandırdığı bu değerli kitap için Sabri Koz’a teşekkür ederiz. Kitapta da görüldüğü gibi Ermenice mâniler haricinde Türkçe mâniler de Ermenice harfler ile yazılmış. Bu durum da  Türk ve Ermeni kültürünün iç içe geçtiğinin bir göstergesi olarak görülebilir. Diğer açıdan bazı okurlarımız Arapça harfler(Osmanlıca) yerine Ermeniler kendilerine daha kolay geldiği için Ermeni harfleri de kullandığını söyleyebilir. Tabi ki bu durumun da doğru olduğu yadsınamaz ancak Arapça harfleri yerine yeni bir harf seti ararken Latin harflerinden önce, ses olarak  Osmanlıcayı en iyi karşılayan harflerin Ermenice olduğu için Ermenice harflerin kullanılma önerisi  geldiğini tekrar hatırlatmak isterim.(Konuyla önce daha önceki bir yazımızdan alıntı yaptık)

http://ermenikulturu.com/ermeni-harfli-turkce-eserler-metinler/

Ermenice bildiği düşünülen Ahmet Mithat, “Alfabeler karşılaştırıldığında ‘en mükemmelcesi’ Ermenilerinki. Bir alfabenin iyi olduğunu anlayabilmek için onunla başka bir dili yazıp, o dili hiç bilmeyen birine okutmak gerek. Düzgün okuyabiliyorsa o alfabe güçlüdür. İşte Ermeni alfabesinde bu kudret bir dereceye kadar var.” diyor.

Aynı yıllarda Namık Kemal, Menemenlizade’yle konuşmalarında “İlle biz alfabe değiştireceksek bir defa bu Ermeni ya da Rum alfabesi olmalı. Latin’in yarım yamalak alfabesi olmamalı.” diyor. Sınıf arkadaşlarından Ermeni harflerini öğrenen Ahmet İhsan Tokgöz ise Cihan adlı Ermeni harfleriyle Türkçe yayınlanan bir dergide bu şekilde yazılar yazmıştı.

Sabri Koz da Ermeni harfli Türkçe mânilerin yer aldığı Gül Ağacı Boy Vermez kitabında, kaynakların temininden okuma ve çeviri katkılarına kadar her zaman desteğini esirgemeyen aynı zamanda kitabın editörü olan Püzant Ahpariğimize ( Püzant Akbaş) ve ortağı Emin Nedret İşli’ye teşekkürlerini iletmiş .

Ayrıca Sabri Koz’un son sözlerine de gönülden katılıyoruz.

“Hayat yeşermiş ve boy vermiş güzellikler ülkesi olsun, bizi boynu bükük bırakan büyük ve küçük sevdiklerimiz, canlarımız huzur içinde uyusunlar. Görelim Mevlâ neyler…”

Derleyen : Ardziv Makriküği