Asıl ismi Büyük Mecidiye Camii olan ancak halkın bulunduğu semt ismi nedeniyle Ortaköy Camii olarak adlandırdığı caminin üç sene süren restorasyonu tamamlandı ve dün Başbakan Erdoğan tarafından ibadete açıldı.
Neo Barok tarzındaki bu cami Sultan Abdülmecit zamanında , Mimar  Nigoğos Balyan tarafından inşaa edilmiş.
1853 tarihinde yapımı tamamlanan bu cami , tarihinde 5 kere restorasyon görmüş. Dünkü açılışta konuşan Başbakan, cami mimarının ismini vermemiş, ancak konuşmasındaki aşağıdaki pasaj ile mimarının Ermeni olduğunu halka iletmiştir.

“Bu eserin mimarisinde bir defa rol alan, mimarı durumunda olan bir Ermeni Mimardır. Ecdat bu noktada da çok farklı davranmış, emaneti, işi ehline vermiş ve Ortaköy camii gerçekten bizim mimari eserlerimiz arasında, camilerimiz arasında çok farklı bir yere sahiptir.”

Bu noktada, daha önceki yıllarda Dolmabahçe Sarayı’nı ziyaret ettiğim sırada ki bu durum birçok Ermeni arkadaşımın da bir zat kendi gözleriyle tanık oldukları bir durumdur, sarayın rehberleri turistleri gezdirirken artık utandıkları için mi yoksa sarayın Mimarının hangi sebeple Ermeni olduğunu söyleyemedikleri bilinmez, saray İtalyan Mimar Balyani tarafından inşaa edilmiş derlerdi. Bu sene saraya yaptığım ziyarette, türbanlı bayan rehberimiz , gezimiz sırasında Ermeni mimar Nigoğos Balyan tarafından inşaa edildiğini anlattı. Tabii ki her şey bir anda olmuyor. Üst katta başka bir rehber arkadaş sarayı bize tanıtırken, masalardaki vazolardan, duvardaki aynalara tablolara kadar en ince ayrıntıları aktaran rehberimiz, maalesef tavandaki muhteşem resimlerin ressamını aktarma gereği hissetmedi.  Çiziminden tanıdığım ve yanımdaki dostlarıma Ermeni ressam Ayvazovski eserleri olduğunu ilettiğim bu muhteşem resimleri  , tavandaki çizimler kime ait diye sorduğumuzda ancak rehberimizden Ayvazovski’nin cevabını alabildik.

Son olarak sizlere, Türkiye’de Ermeni Balyan Ailesi tarafından inşaa edilen ölümsüz eserleri paylaşmak istiyorum. Belki bir çoğumuz, her gün bu eserlerin önünden geçiyoruz fakat, tarihimize bu önemli eserlerin  Ermeni Mimarlar tarafından bize kazandırıldığını bilmiyoruz .

Birinci kuşak Krikor Balyan :

• (eski) Beylerbeyi Sarayı
• Defterdar Sarayı
• Valide Sultan Sarayı
• Aynalıkavak Kasrı
• Selimiye Kışlası
• Nusretiye Cami
• Davutpaşa Kışlası (Bugün Yıldız Teknik Üniversitesi kullanmaktadır)
• Darphane-i Amire
• Bahçeköy Valide Su Bendi
• Bahçeköy Topuzlu Su Bendi

• Büyük Mecidiye Camii (Ortaköy Camii) 
• Adile Sultan Sarayı
• Küçüksu Kasrı
• Ihlamur Kasrı

Nigoğos Balyan

Balyan ailesi hakkında detaylı bilgiye Prof. Dr. Pars Tuğlacı’nın The Role Of Balian Family in Ottoman Architecture -Osmanlı Mimarlığında Balyan Ailesinin Rolü- adlı eserden ulaşabilirsiniz.

Ardziv Makriküği  

e-mail :  ermenikulturu@gmail.com

Follow @ErmeniKulturu