Jamanak Gazetesi Kurucusu Misak Koçunyan’ın 1908-1913 yıllarında yayınlanan makalelerini “Orvan Mdadzumner” (Günlük Düşünceler) adlı Ermenice bir kitapta derleyen Sevan Değirmenciyan, yazarın Meşrutiyet dönemi siyasi ortamı üzerine yazdıklarını değerlendirecek.

Daha önce kitaptan bir çeviriyi, Ermeni Milleti mi yoksa Ermeni Cemaati mi? başlıklı yazımızda paylaşmıştık.

Misak Koçunyan’ın 7 Temmuz 1912 tarihli makalesinden…

Ermeni Milleti mi yoksa Ermeni Cemaati mi ?
Հայը Ազգ Է, Թէ Ժողովուրդ

Ermeni Patrikhanesi , der Arşaruni Sırpazanın Patriklik fermanını geri göndermişti .
Çünkü asırlardır, Fatih Sultan Mehmet’ten beri Ermeni Patrikliği için verilen fermanda,
“Ermeni Milleti Patriki” yazmaktaydı. Oysa  der Arşaruni Sırpazan için gelen fermanda
“Ermeni Cemaati Patriki” yazılıydı.
Belki de P. Tran’da  (tahminim P.Tran; Bab-ı Ali , çünkü Tur Ermenice kapı anlamına geliyor ve Bab-ı Ali’deki bab da kapı anlamına gelmektedir) bir ocak Osmanlı milletini oluşturan öğelerin duygularıyla oynamayı veya onlarda üzüntü yaratmayı kendine meslek edinmiş gözüküyor. Yönetim “Ermeni Cemaati” diyerek kazancı ne olur veya “Ermeni Milleti” dese ne kaybedecek?
Bu iki nitelendirme Ermeni Milletinin alın yazısında saç teli kadar bir etkisi olmaz. (!)
Böyle yersiz değişiklikler samimiyeti sorgulatıp, tebaa ; acaba hükümet böyle yeni bir ünvan vererek kendilerine karşı metazori bir amaç mı besliyor diye şüpheye düşer. “Cemaat” ve “Millet” değişikliğinin bakanlığın görüşü olduğunu düşünmüyoruz. Çünkü bakalınlığın o kadar çok iç ve dış hayati sorunları var ki masasında , böyle akademik sorunlarla boşa vakit kaybetmetmeyecektir.
Arşiv sorumlusunun, sonucunu göz önünde bulundurmadan bilerek veya otomatik olarak Millet’in yerine  Cemaat yazdığını umut ediyoruz.  Eğer bütün bunlar bir tesadüf değil de bakanlık bu değişikliğe neden oldu ise bu ülkenin alın yazısı üstüne acı duymaktan ve üzülmekten başka bir şey yapamayız. İdarecilerin bu ülkenin öğelerinden birinin veya diğerinin hissettiği yersiz yaralar iyileştirmeden, Ermeni Milletini de yaralayıp soğutmuş olacaklar.

Bu nasıl bir siyaset bilimidir? Hükümet ne şimdi ne de gelecekte Ermeniye millet veya cemaat diyerek hiç birşey kazanamaz. Neden bu yersiz değişiklik yapılıyor ve yeni problemlere sebebiyet veriliyor.
Fatih Sultan Mehmet…

Makalenin devamı için..

http://ermenikulturu.com/ermeni-milleti-mi-yoksa-ermeni-cemaati-mi/

Sevan Değirmenciyan, 2005 yılında kaybettiğimiz Krikor Hagopyan ile birlikte Jamanak Gazetesi’nin  100. Yılı  kapsamında Misak Koçunyan’ın (Kasim) Gyanki Desaranner kitabının editörlüğünü yaptı. Ermenice basılan bu kitaba da Jamanak Gazetesi ile iletişime geçerek ulaşabilirsiniz. Ayrıca Nostalji Kitapevi, Beyaz Adam ve T.E.A.O Öğretmenleri Vakfı’ndan da temin edebilirsiniz.