GOR dergisi 3 ayda bir yayınlanıyor. Dergide Hemşini, Hemşinlileri, Hemşinceyi, Hemşin kültürünü bulacaksınız . Sosyal ortamda ilk defa GOR Dergisi‘ni duyduğumda heyecanla dergiyi nasıl bulabileceğimi araştırmaya başladım. Derginin 2. sayısı yayınlandığında maalesef derginin varlığından haberim olmuştu. Hemen dergiden sorumlu arkadaşlar ile iletişime geçtim.
Hazzo Pulo Pasajında, Skala Kitabevi’nde iki sayıyı birden bulabileceğimi ilettiler.
Hemşinliler, Tarih ve Kimlik Parçaları makalesi ile başlayan dergide, Hadig Derneği, Xaçapit (Haçapit) ve Palovit vadisi hakkında yazılar ve Mahir Özkan’dan Hemşince Garmilig masalını da okuyabilirsiniz.
Hadig, Hemşin Kültürünü Araştırma ve Yaşatma Derneği. Derneğin kuruluş amacı, Hemşin dili ve kültürünün kaybolmaması. Kurucu genel başkan Mehmet Altunkaya ve başkan yardımcısı Kamil Muti ile yapılan söyleşiyi derginin ilk sayısında bulacaksınız .
Tabu bildiğiniz gibi kalabalık arkadaş grupları ile oynayabileceğiniz bir kelime oyunu. Oyunda anlatıcı kartta bulunan anahtar kelimeyi anlatmaya çalışıyor. Ancak en büyük kural anahtar kelimeyi anlatırken kartta bulunan yasaklı kelimeleri kullanmaması gerekiyor. Hemşince Tabu oyununu hazırlayan Mine Üçüncü ile bir röportaj yapılmış. Tabu’nun; kelime haznesini geliştiren, kültür, sanat, bilim, biyoloji, aktüel veya geleneksel kelimelerin bilgi dağarcığımıza yerleşmesini sağlayan bir oyun olduğu vurgusu yapılmış.
Derginin son sayfaları Hemşince’ye ayırılmış. Söz dizimi ve zamirler ilk sayıda yer alıyor. Hemşince’nin söz dizimi Türkçe ile aynı olduğunu ve genellikle özne-nesne-yüklem şeklince cümleler kurulduğunu belirtmişler. Bir de cümle örneği verilmiş.
Örnek : Yes Mektap gertam. Ben okula gidiyorum.
Kişi Zamirleri
Yes = ben | Mek = biz |
Tun = sen | Tuk = siz |
An = o | Aner = onlar |
2. sayıda neler bulacaksınız?
Ve daha bir çok yazıyı da yine 2. sayıda bulacaksınız.
Dergiyle ilgili bir de önerimiz olacak. Dergide Hemşince makalelerin ve şiirlerin yer alması çok güzel ancak keşke bu makale ve şiirlerin Türkçe çevirileri de olsa daha da güzel olur. Bir Ermeni olarak okuduklarımın bir kısmını anlayabiliyorum ancak yine de Hemşince lehçesinde, Batı Ermenice’ye kıyasla lehçe farklılıkları bulunabiliyor. Yine derginin içinde çeşitli makalelerde belirtildiği gibi en büyük amaçlardan birisi Hemşince’nin kaybolmaması ve Hemşinli olupta Hemşinceyi bilmeyen kişiler için derginin bir kaynak oluşturması. Birebir Türkçe’ye çevirilerin derginin sayfa sayısını etkileyebileceği için bu açıdan eklenemiyorsa da belki Hemşince yazıların sonuna bazı kelimeler için bir sözlük eklemek de düşünülebilir.
Hemşince’nin Ermenice’nin bir lehçesi olması sebebiyle benim için çok önemli. Ermenice’nin çeşitli lehçeleri bulunuyor. Bunlara Tokat, Erzincan lehçelerini örnek gösterebiliriz. Gor Dergisi’nde takdir ile karşıladığım en önemli noktalardan birisi de Hemşinlilerin dillerine sahip çıkma istekleri. Bir şekilde ninelerinden, dedelerinden Hemşinceyi öğrenememiş kişiler bile dillerini öğrenmek için çaba gösteriyorlar.
Yukarıda önerilerimizi sıralamıştık, ancak buradan Gor Dergisi yetkililerine bir çağrıda daha bulunmak istiyorum. Özellikle Hemşince’yi iyi bilen kişilerin Ermenice harflerini de öğrenmeleri Hemşince’nin kaybolmaması için büyük bir role sahip olacağını düşünüyorum. İnternetten araştırdığımda Türkçe-Hemşince bir sözlük bulamadım. Dolayısıyla Hemşince bilen kişiler Ermenice harfleri öğrendiklerinde Ermenice sözlükleri de kullanarak Hemşince’nin kaybolmasının önüne bir parça da olsa geçmiş olacaklar.
Bunun için de Gor Dergisi’nde yer alan Hemşince Öğreniyorum (Hamşesnag Sorvik Gu) bölümünde yer alan kelimelerin yanlarına Ermeni Harfleri ile yazılmış halleri de eklenebilir. Bu yöntem Hemşinceyi Ermenice’ye daha da yakınlaştıracaktır.
Gor Dergisi’ndeki yazıları ilgiyle okuduk. Gerçekten çok güzel bir dergi hazırlanmış. Gor Dergisi çalışanlarına yayın hayatlarında başarılar diliyoruz. Emeği geçen herkese çok teşekkürler… 3.sayıyı merakla bekliyoruz…
* Gor = İmece
Hazırlayan : Ardziv Makriküği
2 Comments
Tamam gayet güzel bir dernek fakat,Hemşinli Ermeni kimliğini sadece bir derneğe kişilere bağlayıp kapatmak ve bu tip dernek binalarını türk soluna toplanma yeri yapmak,bu işin ömrünün olmayacağının göstergesidir.Bugün Anatolia nın bir çok yerinde ve kafkasya ve orta asya dahil yaşayan 3 gruplu geniş bir Hemşinli Ermeni kimliğinin bu tarz sosyalist propagandalı derneklerle temsil edilmeye ve bu kimliğin geniş manada korunması ve geliştirilmesi bilinçleştirilmesi imkansız ve buna kimsenin hakkı yok.
Gor dergisinin amacı sosyalist propaganda değil ki… Gor dergisinin amacı propaganda da değil… Yitip gitmekte olan bir kültürün şu andaki çığlığıdır… O çığlığı sosyalistler duyuruyor olabilir ama sosyalistlerin propaganda alanı politik alandır, kültürel alanda siyasal propaganda olmaz, olsa da işe yaramaz… Gor’un hayatı uzun olur kısa olur veya birazdan ölür belki ama zaten her şey ölümlüdür.
Hemşin kültürünü onun bunun emrine vermeden çalışma yapacak herkesi başının üstünde taşır Hemşin… Onun hakkı bunun hakkı diye bir hak da yok ayrıca… Bu kültürü koruma kaygısı taşıyan herkes için bir kapı vardır… Laf değil hareket gerekir!