Dr. Mikayel Resden (1774-1844) ve Dokuz Dildeki Tıp Sözlüğü
11/02/2018
Mart-Nisan 2018 Etkinlikler
16/03/2018

Hayvanların, İnsanların Çıkardığı Sesler ve Doğa Sesleri

Բառարան Գանձարան- հոմանիշներու Յ. Գայաեան

Ermenice seslerler için hazırladığımız yazıyı görünce çok şaşıracaksınız. Hayvanların çıkardığı sesler yanında, insanlara ait sesler, insanların kullandığı aletlere ait sesler, doğaya ait sesleri bulacaksınız. 134 tane ses için, “Ermenice” kolonunda sesi çıkaranı ve çıkardığı sesi, diğer 2 kolonda Türkçe okunuşlarını ve son kolonda da Türkçe o sesi çıkaran kaynağı bulacaksınız. Bu detaylı çalışmamızda 1938 tarihli Kahire’de basılmış bir Ermenice sözlüğü kaynak olarak kullandık. H. T. Kayayan’ın sözlüğünde Batı Ermenicesi tam 15.000 kelime bulunuyor.

Բառարան Գանձարան- հոմանիշներու Յ. Գայաեան

Բառարան Գանձարան- հոմանիշներու Յ. Գայաեան

Hayvanların, İnsanların Çıkardığı Sesler ve Doğa Sesleri

 Հայերէն Türkçe okunuşu Çıkardığı Sesin Türkçe Okunuşu Türkçe Karşılığı / Kime Ait Ses
Ձայն-հնչիւն,գոչիւն, աղաղակ, ճիչ Tsayn Hınçün,koçün, ağağag, ciç Ses
Մարդու – բարբառ,խօսք,աւաչ, երգ Martu Parpar, khosk, avaç, yerk İnsan
Արիւծի, վագրի-մռնչիւն Arüdzi, vakri Mırınçün Aslan, kaplan
Խոզի, ցիռի – խանչիւն, բոհբոհիւն, գրդիւն Khozi, Tsiri Khançün, pohpohün, krtün Domuz, yabani eşek
Ուղտի – կառաչիւն Uğdi Garaçün Deve
Կովի, եզի, ցուլի – բառաչիւն, բչիւն Govi, yezi, tsuli Paraçün, pçün İnek, öküz, boğa
Հորթի – պոռոչիւն Hordi Boroçün Dana
Շան – հաջիւն Şan Haçün Köpek
Շան բարկութեան – խռլտոց Şan Pargutyan Hrldots Köpek kızdığında
Շան երկարաձգուած – ոռնում Şan Yergaratskvadz Vornum Köpek bekletildiğinde – uluma
Գայլի – ոռնում Kayli Vornum Kurt
Լակոտի – կնձկնձում, կաղկանձում, վնկվնկոց Logodi Gntsgntsum, gağgantsum, vngvngots Enik
Եղջերուի, փիղի – թառաչիւն, գոչիւն Yeğçerui, Piği Taraçün, koçün Geyik, fil
Արջի – թունթունում, մրթմրթում, մրմռում Arçi Tuntunum, mrtmrtum, mrmrum Ayı
Կորիւնի, թոժիւնի – բնձկում Göruni, Tojüni Pntsgum Aslan yavrusu
Կատուի – մլաւիւն, նվնվոց, վակում Gadui Mlavün, nıvnıvots, vagum Kedi
Ոչխարի – մայիւն, բռբռիւն Voçhari Mayün, prprün Koyun
Խոյի, այծի, կապիկի – պապաչիւն, կկմկիւն Hoyi, aydzi, gabigi Babaçün, gıgmgün Koç, keçi, maymun
Ձիու ոտքի – դրնդիւն Tsiu vodki Trntün Atın ayak sesi
Ձիու քթէն – փնչիւն Tsiu kten Pnçün Atın burnundan
Ջորիի – սնքռտիւն Çorii Sınkrdün Katır
Իշու – զռնչիւն, զռինչ İşu Zrnçün, zrinç Eşek
Սագի – կռիչ Saki Griç Kaz
Բադի – կականում Pati Gaganum Ördek
Ծիծեռնակի – ճչիւն Dzidzernagi Cçün Kırlangıç
Կռունկի – կռնչիւն, կանչիւն Grungi Grnçün, gançün Turna
Հնդկահաւի –  ղօղանջիւն Hntgahavi Hoğaçün Hindi
Ագռաւի – կռիչք, կռինչ, կրաս Akravi Griçk, grinç, gras Karga
Արագիլի – կափկափիւն Arakili Gapgapün Leylek
Արծիւի – կանչ, կառաչ, կռիչ Ardzivi Ganç, garaç, griç Kartal
Սիրամարգի – գոչում Siramarki Koçum Tavuskuşu
Սկիւռի – գանչիւն Isgüri Kançün Sincap
Աքաղաղի – կուկուլիկու Akağaği Guguligu Horoz
Աքաղաղի թեւերը զարնելու – թափթափիւն Akağaği teverı zarnelu Taptapün Horozun kanatlarını çırpması
Հաւի – կռկռուք Havi Grgruk Tavuk
Նոր ածող հաւի – գռթգռթիւն Nor adzoğ havi Krtkrtün Yeni yumurtlayan tavuk
Ճուտերու – ճտճտոց, բբիւն Cuderu Cdcdots, pıpün Civciv
Աղաւնիի – վուվու, մնչիւն, խուլղրտիւն Ağavnii Vuvu, mnçün, hulğrdün Güvercin
Կաքաւի – կրկջիւն, կղկղոց Gakavi Grgçün, gığgığots Keklik
Գորտի – կռկռոց, կարկաչիւն Kordi Grgrots, gargaçün Kurbağa
Մուկի – ծըվծըվոց Mugi Dzvdzvots Fare
Ցինի, ծղրիթի – ճռճռոց Tsini, dzğriti Crcrots Çaylak, cırcır böceği
Սարեակի, օձի – սոյլ, սլոց Saryagi, otsi Soyl, Slots İspinoz kuşu, yılan
Թռչուններու – ճռուողիւն Trçunneru Crvoğün Kuşlar
Ճնճղուկի – ննուում Cncğugi Nınuum Serçe
Սոխակի – գեղգեղանք Sohaki Keğkeğank Bülbül
Մեղուի, մժղուկի – բզզիւն Meğui, Mjğugi Pızzün Arı, sivrisinek
Բոռեխի – տզզիւն Porehi Dzzün Eşek arısı
Բուի – գոյժ Pui, gsgami Kuyj Baykuş
Անասուններու շնչարութեան – հեւք Anasunneru Şnçarutyan Hevk Hayvanların nefes alması
Նորածին մանուկներու լացի – ճուանք, ճուոց Nordzin manugneru latsi Cvank, cvots Yeni doğan bebeğin ağlaması
Մանուկներու ընդհատ լացի – թզկլտուք, ճզլտուք Manugneru ınthad latsi Tızvlduk, cızılduk Bebeklerin kesintili ağlaması
Փոխադարձուած – արձագանգ Pohatartsvadz Artsakank Yankı
Ողբի – կոծ, կական Voğpi Godz, gagan Feryat
Խմբական ողբի – ջայլ Hmpagan Voğpi Çayl Toplu Feryat
Վիշտի – հառաչ Vişdi Haraç Acı / keder
Սաստիկ   – կառաչանք, թառաչանք Sasdig haraçanki Garaçank, Taraçank Şiddetli inleme
Անձկութեան յուսահատութեան – ճիչ, աղաղակ Antsgutyan husahadutyan Ciç, ağağag Sıkıntı ümitsizlik
Ուրախութեան, հաւանութեան – ծափ, ճայթիք, կայթիւն Urahutyan, havanutyan Dzap, caytik, gaytun Mutluluk, onay
Մարտի հրաւէր – մարտակոչ Mardi hraver Mardagoç Savaş çağrısı
Պզտիկ – ճիկ Bzdik Cig Açlak ses
Մունետիկի, ահրդողի – մոռմռոց Munedigi, ahrtoği Mormrots Tellal
Քիթին տակէն երգ երգելու – մրմնչիւն Kitin dagen yerk yerkelu Mırmınçün Şarkı mırıldanma
Քիթին տակէն խօսելու – մրմռուք, տրտռուք Kitin dagen hoselu Mırmıruk, dırdıruk Burnunun altından konuşma
Քիթին տակէն կարդալու – լփռտուք, թաչիւն Kitin dagen gartalu Lprduk, taçün Burnunun altından okuma
Կամաց խօսելու – հծծիւն, փսփսուք Gamats hoselu Hıdzdzün, pıspısuk Yavaş konuşma
Կռիւի փարկութեան – գոռում, գոչում Grivi pargutyan Korum, koçum Kavgada öfkelenmek
Օգնութեան – կոչ, ճիչ, աղաղակ Oknutyan Goç, ciç, ağağag Yardım isteme
Հոգեվարքի – հռնդիւն, հռնչիւն Hokevarki Hrntün, hrnçün Ölüme yakınken
Խռպոտ կոկորդի – կերկերում Khrbod gogorti gergerum Hırıltılı boğaz
Խորդացողի – խորդում, խռկում, խռխռուց Khortatsoği Khortum, Khrgum, Khrkhruts Horlamak
Սիրտի – բաբախում, տրոփում Srdi Papakhum, dropum Kalp
Ոտքի – դոփիւն Vodki Topün Ayak
Ապտակի – շառաչ Abdagi Şaraç Tokat
Ակռաներու – կրնտում Agraneru Grndum Diş
Ակռաներու դողէն ցրտէն – կափկափում, կարկտչիւն Agraneru toğen tsrden Gapgapum, Dişlerin soğuktan titremesi
Ականջ խօսելու – դռնչիւն Aganç khoselu Trnçün Kulağa fısıldamak
Փռնկտալու – փռնկտուք, փռնկչիւն Prngdalu Prngduk, prngçün Hapşırmak
Լեզուին քիմքին զարնուելուն – շաչում, շլաբում Lezvin kimkin zarnvelun Şaçum, şlapum Dilin damağa çarpması
Ստսմոքսային կազերու – ձգերտ, քեքուրտ, զգայռում Sdamoksayin gazeru Tskerd, kekurd, zkayrum Mide gazları
Ուտելու ատեն բերանի – ծփծփում Udelu aden perani Dzpdzpum Yemek sırasında ağız
Աղիքներու – գրգռոց, փուք, տեռ Ağikneru Krkrots, puk, der Bağırsak
Հեծկլտուքի – կլթիկ, հեծուկ Hedzglduki Gltig, hedzug Hıçkırmak
Շփոթ – խղուըրտիւն Şpot Khığuırdün Şaşırma
Բազմութեան մը շփոթ – աղմուկ, ժխոր Pazmutyan mı şpot Ağmug, jhor Kalabalığın şaşırması
Բարձրաձայն խնդուկի – քրքիջ, քահքահ, խախանք Partsratsayn Khntugi krkiç, kahkah, khakhank Yüksek sesle kahkaha, gülme
Բարձրաձայն լացի – կանչուըռտուք, վայնասուն Partsratsayn Latsi Gançvırduk, vaynasun Yüksek sesle ağlama
Տրտռուքի – Կնչիւն, քրթմնչիւն Drdruki Gnçün, krtmnçün Dırdırlanma, homurdanma
Փողի, դրամի, հեռաձայնի, դաշնակի, փոքր զանգակի – հնչիւն Poği, trami, heratsayni, taşnagi, pokr zankagi Hınçün Borozan, para, telefon, piyano, küçük zil
Մեծ զանգակի – գանգաչիւն, ղօղանջ Medz zankagi Kankaçün, Ğoğanç Büyük zil
Գրպանի ժամացոյցի – թիք-թաք Krbani jamatsuytsi Tik-tak Cep saati
Դաշնակի խիստ զարնուածքի – դափդափիւն Taşnagi khisd zarnuvadzki Taptapün Piyanoya sert vurma
Կացինի – զնգիւն Gatsini Zınkün Balta
Հիացումի վիշտի – բացագանչում Hiatsumi, vişdi Patsakançum Hayranlık / Keder
Թոքի, ականջի մէջ – խժռտուք Toki, agançi meç Khjrduk Akciğer / Kulağın içindeki
Խաղացող փոքր աղջկանց – նվլտուք, նվլտոց Khağatsoğ pokr ağçgants Nvlduk, Nvldots Oyun oynayan küçük kız
Համրի – ղլղլոց Hamri Ğlğlots Dilsiz
Ծեծլու, քար տաշելու – կոփիւն Dzedzlu, kar daşelu Gopün Dayak / Taş traşlama
Տոփելու – տոփիւն Dopelu Dopün Ayaklarıyla çiğnemek
Վրան կոխուած տախտակներու – գարգափ Vran gokhvadz dakhdagneru Karkap Üstüne basılan tahta
Վայրաշարժի սուլիչի – սոյլ, սուլում, շչում Vayraşarji suliçi Suyl, sulum, şçum Lokomotif ıslığı
Աղորիքի չխչխիկի – չխչխոց Ağoriki, çkhçkhigi Çkhçkhots Değirmen / çakıldak
Դրան ճկիկի – ճկճկոց Tran cgigi Cgcgots Kapı tokmağı
Շիշի, պնակի կոտրելու – ճայթուն Şişi, bnagi godrelu Caytun Şişe, tabak kırılması
Սուրին գետին քսուելու – շխշխոց Surin kedin ksvelu Şkhşkhots Kılıcın yere sürülmesi
Պայթումի – բոմբիւն Baytumi Pompün Patlama
Շռնչանի – շռինչ Şrnçani Şrinç Şıngırtı çıkaran nesne
Հովի – փչում, սուլում Hovi Pçum, sulum Rüzgar
Մեղմ հովի – հծծիւն Meğm hovi Hdzdzün Meltem
Մրրիկի, ծովի – մռնչիւն Mrrigi, dzovi Mrnçün Fırtına, tipi /Deniz
Հողմաշարժ բոյսերու – դնդնչիւն Hoğmaşarj puyseru Tntnçün Rüzgar tarafından sallanan bitkiler
Սակարանի – ժխոր, վժվժուք Sagarani Jhor, Vjvjuk Borsa
Սաւառնակի – վռվըռոց Savarnagi Vrvrots Uçak
Եռացող շաքարեայ հեղուկի – պրպջիւն Yeratsoğ şakarya heğuk Brbçün Kaynayan şekerli sıvı
Եռացող ջուրի – մրմռում, պճպճում Yeratsoğ çur Mrmrum, bjbjum Kaynayan su
Կլկլակի – կլկլոց Glglagi Glglots Nargile
Նշան տալու համար հազալու – քղոց Nşan dalu hamar hazal Kğots İşaret vermek, uyarmak için öksürmek
Շիշէն գինի, ջուր պարպուելու – խորխոյում Şişen kini, çur barbelu Khorkhoyum Şişeden içki, su boşaltma
Թիակներու, ջուր ինկած առարկաներու հանած – ճողփիւն Tiagneru, çur ingadz ararganeru hanadz Coğpün Kürek, suya düşen eşya sesi
Սառի ճեղքելու – ճայթիւն Sarin çeğkelu Caytün Buzun yarılması
Փայտի ճեղքուելու – ճղրտիւն Paydi ceğkelu Cğrdün Odunun yarılması
Աղբիւրի, վտակի – մրմունջ, կարկաջ, խոխոջիւն, դդչիւն Ağpüri, vdagi Mrmunç, gargaç, khokhoçün, tıtçün Pınar (çeşme), çay
Արձակուած գնդակի – սոյլ, շաչիւն, շչիւն Artsagvadz kntag Suyl, şaçün, şçün Atılan mermi
Հրազէնի, ռումբի – պայթում Hrazeni, rumpi Baytum Tüfek, bomba
Շոգեկարռքի, պատուհանի – դղրդիւն Şokegarki , baduhani Tığrtün Tren, pencere
Դրան, սայլի – ճռնչիւն Tran, sayli Crnçün Kapı, kağnı
Թմբուկի – դափիւն, դրնդիւն Tmpugi Tapün, Trntün Davul
Բոժոժներու – գանգաչիւն Pojojneru Kankaçün Çıngırak
Թնդանօթի, ամպերու – որոտում, գոռում, բոմբիւն, թմբիւն Tntanoti, amberu Vorodum, korum, pompün, tmpün Top, bulut
Ջրվէժի, ալիքներու, շանթի, խարազանի – շառաչիւն Çrveji, alikneru, şanti, kharzani Şaraçün Şelale, dalga, yıldırım, kamçı
Սեղատարափի, զէնքերու, շղթաներու – շառաչիւն Seğadarapi, zenkeru, şğtaneru Şaraçün Silah, zincir
Վահաններու – կոփիւն Vahanneru Gopün Kalkan
 Նետի – շկաճիւն Nedi Şgacün Ok
Փլուզումի, վառող փայտի – ճարճատում Pluzumi, varoğ paydi Carcadum Yıkıntı, yanan odun

Sözlüğün yazarı H. T. Kayayan  – Յովհաննէս Թովմաս Գայաեան

Բառարան Գանձարան- հոմանիշներու Յ. Գայաեան

Բառարան Գանձարան- հոմանիշներու Յ. Գայաեան

Diğer Ermenice kelimeler

Sebzeler – vegetables – légumes – բանջարեղէն
Meyveler – fruits – fruits – պտուղներ
Günler Aylar Mevsimler – օրեր ամիսներ եղանակներ
Hayvanlar – animals – animaux – կենդանիներ
Akrabalık Sıfatları
Çiçekler – flowers – fleurs – ծաղիկներ
Nor Artar Gazetesi Ve Ermenice Kelimeler
Mutfak – kitchen – cuisine – Խոհանոց
Giysiler – clothes – vêtements – հագուստ
Okul Gereçleri – school supplies – fournitures scolaires – դպրոցական առարկաներ
Meslekler – professions – professions – ասպարէզ
Sesler – sounds– des sons – ձայներ
Ulaşım Araçları-Ulaşım Araçları-Véhicules de transport
Vücut Bölümleri – body parts -parties du corps – մարմնի մասեր

Not: Yazıyı kullanacak kişilerin web sitemizi kaynak olarak göstermesini rica ederiz.

 

3 Comments

  1. […] Sebzeler – vegetables – légumes – բանջարեղէն Meyveler – fruits – fruits – պտուղներ Günler Aylar Mevsimler – օրեր ամիսներ եղանակներ Hayvanlar – animals – animaux – կենդանիներ Akrabalık Sıfatları Çiçekler – flowers – fleurs – ծաղիկներ Nor Artar Gazetesi Ve Ermenice Kelimeler Mutfak – kitchen – cuisine – Խոհանոց Giysiler – clothes – vêtements – հագուստ Okul Gereçleri – school supplies – fournitures scolaires – դպրոցական առարկաներ Meslekler – professions – professions – ասպարէզ Sesler – sounds– des sons – ձայներ […]

    • Kürşat kiro dedi ki:

      Merhaba Türkiye Ermenileri . Ermenek sanırım çok dağınık bir nasyon Sebebi nedir acaba türkiye’ de kullanılan bazı isimler sonu lin ile biten in ile biten çin ile biten ve şin ile biten isimlerin armenian dan devsirildigi hakkinda derin bilgileriniz nedir . Tsk edirem

  2. Kürşat kiro dedi ki:

    Merhaba Türkiye Ermenileri . Ermenilik sanırım çok dağınık bir nasyon bunun sebebi nedir acaba ve türkiye’ de kullanılan bazı isimler sonu lin ile biten in ile biten çin ile biten ve şin ile biten isimlerin armenian dan devsirildigini düşünüyorum bunun hakkinda derin bilgileriniz nedir . Tsk edirem

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir