O kadar çok konu var ki yazmak istediğim. İşten arta kalan kısıtlı sürelerde, eşimin de hoş görüsüyle araştırmalarıma devam ediyorum. Tabi çoğu zaman da haftasonları dahil erken saatlerde uyanıp kendime vakit yaratmaya çalışıyorum. Her şey tarihi gerçekleri hatırlatarak bu topraklarda yaşanan olayların farkındalığını artırmak için. Sitemizde geçen hafta Türkiye ve Ermeni Hayaleti kitabının tanıtımını yapmıştım. Kitapta Taşın Soykırımı bölümünde -Van ve Ahtamar konusu işleniyor- yer alan 1934 tarihinde soyadı kanunu ile ülkede yaşayan herkese öztürkçe soyad alma zorunluluğu getiriliyor. Ermenilere soyadlarında bulunan “oğlu”  anlamına gelen -yan son ekini koyma hakkı tanınmıyor. (Yine de -yan soyadı ile biten soyadların günümüzde var olduğunu hepimiz biliyoruz). Bu konunun hemen arkasından ise 2005 yılında sözlükleri arındırma faaliyetleri kapsamında, Anadolu’da yaşayan hayvanların Latince isimlerinin nasıl değiştirildiği anlatılıyor. Ovis armeniana olarak bilinen koyun türünün Ovis orientalis anatolicus olarak, Capreolus capreolus armenius diye adlandırılan karacanın Capreolus capreolus capreolus olarak Latince isimleri değiştirilmiş. Güzelim kızıl tilki de bu furyadan nasibini almış. Vulpes vulpes kurdistanica, Vulpes vulpes olarak değiştiriliyor.

Capreolus capreolus armenius

Vulpes vulpes kurdistanica

Kayısı, günümüz Malatya’sının en büyük geçim kaynağı. Yine bir diğer ilimiz de kayısısı ile meşhur Iğdır. Ülkemiz ekonomisine can veren bu meyvenin Latince adı Prunus armeniaca yani Ermeni Eriği.
Romalı General Lukullus M. Ö. I. yy.’da Ermeni Kral Büyük Tigranes’e karşı savaştan sonra Ermenistan’dan Roma’ya kayısı fidanları götürüyor. Onları Roma’da yetiştirip ‘Ermeni eriği’ adını veriyorlar. Kayısı oradan bütün Avrupa’ya yayılıyor. XVIII. asrın en önemli botanik bilimcisi Jean-Baptiste Lamarck’a göre erik olmaktan ziyade bu aynı zamanda yeni bir tür ve ona “Armeniaca Vulgaris” adını veriyor. Burada Ermeni Kral Büyük Tigranes’ten bahsetmişken dikkatimi çeken bir nokta oldu, Türkiye’de okullarda okutulan tarih kitaplarında Anadolu topraklarında kurulmuş Eti, Urartu ve daha bir çok  medeniyet öğretiliyor. Bugüne kadar içinizde hiç Ermeni Krallıklarının kurulduğunu okuyan var mı?

Ermenistan kayısı ağacı yetiştirilmesinde özel metotlar uygulayan bir ülke. Garni kazıları sırasında bulunan 6000 yıllık tarihi olan çekirdekler ve Ermeni coğrafyasında bugün de yetişen kayısı ağacının yabani çekirdekleri söylenene kanıt olacak nitelikte. Bildiğim kadarıyla kayısıdan halen Armeniaca kaldırılmış değil. Belki bir gün sıra kayısıya da gelir.

Soyadlarımız, hayvan tür isimleri değişirken yerleşim yerlerinin isimlerinin de değiştiğini unutmayalım. Sevan Nişanyan’ın konuyla ilgili açmış olduğu sitede Yer adlarını aratıp tarihteki eski isimlerini bulabilirsiniz.

http://www.nisanyanmap.com/ sitesinde günümüz adıyla Akmeşe‘yi arattığımızda, Ermenice ismi ile Armaş‘ı buluyoruz.

Ardziv Makriküği

Kaynakça : http://akunq.net/tr/?p=11207

Kaynakça 2: Türkiye ve Ermeni Hayaleti