Hayvanların, İnsanların Çıkardığı Sesler ve Doğa Sesleri - Ermeni Kültürü

Dr. Mikayel Resden (1774-1844) ve Dokuz Dildeki Tıp Sözlüğü

Mart-Nisan 2018 Etkinlikler

Hayvanların, İnsanların Çıkardığı Sesler ve Doğa Sesleri

25/02/2018

Kategori

Etiket

Ermenice seslerler için hazırladığımız yazıyı görünce çok şaşıracaksınız. Hayvanların çıkardığı sesler yanında, insanlara ait sesler, insanların kullandığı aletlere ait sesler, doğaya ait sesleri bulacaksınız. 134 tane ses için, “Ermenice” kolonunda sesi çıkaranı ve çıkardığı sesi, diğer 2 kolonda Türkçe okunuşlarını ve son kolonda da Türkçe o sesi çıkaran kaynağı bulacaksınız. Bu detaylı çalışmamızda 1938 tarihli Kahire’de basılmış bir Ermenice sözlüğü kaynak olarak kullandık. H. T. Kayayan’ın sözlüğünde Batı Ermenicesi tam 15.000 kelime bulunuyor.

Բառարան Գանձարան- հոմանիշներու Յ. Գայաեան

Բառարան Գանձարան- հոմանիշներու Յ. Գայաեան

Hayvanların, İnsanların Çıkardığı Sesler ve Doğa Sesleri

Հայերէն	Türkçe okunuşu	Çıkardığı Sesin Türkçe Okunuşu	Türkçe Karşılığı / Kime Ait Ses
Ձայն-հնչիւն,գոչիւն, աղաղակ, ճիչ	Tsayn	Hınçün,koçün, ağağag, ciç	Ses
Մարդու – բարբառ,խօսք,աւաչ, երգ	Martu	Parpar, khosk, avaç, yerk	İnsan
Արիւծի, վագրի-մռնչիւն	Arüdzi, vakri	Mırınçün	Aslan, kaplan
Խոզի, ցիռի – խանչիւն, բոհբոհիւն, գրդիւն	Khozi, Tsiri	Khançün, pohpohün, krtün	Domuz, yabani eşek
Ուղտի – կառաչիւն	Uğdi	Garaçün	Deve
Կովի, եզի, ցուլի – բառաչիւն, բչիւն	Govi, yezi, tsuli	Paraçün, pçün	İnek, öküz, boğa
Հորթի – պոռոչիւն	Hordi	Boroçün	Dana
Շան – հաջիւն	Şan	Haçün	Köpek
Շան բարկութեան – խռլտոց	Şan Pargutyan	Hrldots	Köpek kızdığında
Շան երկարաձգուած – ոռնում	Şan Yergaratskvadz	Vornum	Köpek bekletildiğinde – uluma
Գայլի – ոռնում	Kayli	Vornum	Kurt
Լակոտի – կնձկնձում, կաղկանձում, վնկվնկոց	Logodi	Gntsgntsum, gağgantsum, vngvngots	Enik
Եղջերուի, փիղի – թառաչիւն, գոչիւն	Yeğçerui, Piği	Taraçün, koçün	Geyik, fil
Արջի – թունթունում, մրթմրթում, մրմռում	Arçi	Tuntunum, mrtmrtum, mrmrum	Ayı
Կորիւնի, թոժիւնի – բնձկում	Göruni, Tojüni	Pntsgum	Aslan yavrusu
Կատուի – մլաւիւն, նվնվոց, վակում	Gadui	Mlavün, nıvnıvots, vagum	Kedi
Ոչխարի – մայիւն, բռբռիւն	Voçhari	Mayün, prprün	Koyun
Խոյի, այծի, կապիկի – պապաչիւն, կկմկիւն	Hoyi, aydzi, gabigi	Babaçün, gıgmgün	Koç, keçi, maymun
Ձիու ոտքի – դրնդիւն	Tsiu vodki	Trntün	Atın ayak sesi
Ձիու քթէն – փնչիւն	Tsiu kten	Pnçün	Atın burnundan
Ջորիի – սնքռտիւն	Çorii	Sınkrdün	Katır
Իշու – զռնչիւն, զռինչ	İşu	Zrnçün, zrinç	Eşek
Սագի – կռիչ	Saki	Griç	Kaz
Բադի – կականում	Pati	Gaganum	Ördek
Ծիծեռնակի – ճչիւն	Dzidzernagi	Cçün	Kırlangıç
Կռունկի – կռնչիւն, կանչիւն	Grungi	Grnçün, gançün	Turna
Հնդկահաւի – ղօղանջիւն	Hntgahavi	Hoğaçün	Hindi
Ագռաւի – կռիչք, կռինչ, կրաս	Akravi	Griçk, grinç, gras	Karga
Արագիլի – կափկափիւն	Arakili	Gapgapün	Leylek
Արծիւի – կանչ, կառաչ, կռիչ	Ardzivi	Ganç, garaç, griç	Kartal
Սիրամարգի – գոչում	Siramarki	Koçum	Tavuskuşu
Սկիւռի – գանչիւն	Isgüri	Kançün	Sincap
Աքաղաղի – կուկուլիկու	Akağaği	Guguligu	Horoz
Աքաղաղի թեւերը զարնելու – թափթափիւն	Akağaği teverı zarnelu	Taptapün	Horozun kanatlarını çırpması
Հաւի – կռկռուք	Havi	Grgruk	Tavuk
Նոր ածող հաւի – գռթգռթիւն	Nor adzoğ havi	Krtkrtün	Yeni yumurtlayan tavuk
Ճուտերու – ճտճտոց, բբիւն	Cuderu	Cdcdots, pıpün	Civciv
Աղաւնիի – վուվու, մնչիւն, խուլղրտիւն	Ağavnii	Vuvu, mnçün, hulğrdün	Güvercin
Կաքաւի – կրկջիւն, կղկղոց	Gakavi	Grgçün, gığgığots	Keklik
Գորտի – կռկռոց, կարկաչիւն	Kordi	Grgrots, gargaçün	Kurbağa
Մուկի – ծըվծըվոց	Mugi	Dzvdzvots	Fare
Ցինի, ծղրիթի – ճռճռոց	Tsini, dzğriti	Crcrots	Çaylak, cırcır böceği
Սարեակի, օձի – սոյլ, սլոց	Saryagi, otsi	Soyl, Slots	İspinoz kuşu, yılan
Թռչուններու – ճռուողիւն	Trçunneru	Crvoğün	Kuşlar
Ճնճղուկի – ննուում	Cncğugi	Nınuum	Serçe
Սոխակի – գեղգեղանք	Sohaki	Keğkeğank	Bülbül
Մեղուի, մժղուկի – բզզիւն	Meğui, Mjğugi	Pızzün	Arı, sivrisinek
Բոռեխի – տզզիւն	Porehi	Dzzün	Eşek arısı
Բուի – գոյժ	Pui, gsgami	Kuyj	Baykuş
Անասուններու շնչարութեան – հեւք	Anasunneru Şnçarutyan	Hevk	Hayvanların nefes alması
Նորածին մանուկներու լացի – ճուանք, ճուոց	Nordzin manugneru latsi	Cvank, cvots	Yeni doğan bebeğin ağlaması
Մանուկներու ընդհատ լացի – թզկլտուք, ճզլտուք	Manugneru ınthad latsi	Tızvlduk, cızılduk	Bebeklerin kesintili ağlaması
Փոխադարձուած – արձագանգ	Pohatartsvadz	Artsakank	Yankı
Ողբի – կոծ, կական	Voğpi	Godz, gagan	Feryat
Խմբական ողբի – ջայլ	Hmpagan Voğpi	Çayl	Toplu Feryat
Վիշտի – հառաչ	Vişdi	Haraç	Acı / keder
Սաստիկ – կառաչանք, թառաչանք	Sasdig haraçanki	Garaçank, Taraçank	Şiddetli inleme
Անձկութեան յուսահատութեան – ճիչ, աղաղակ	Antsgutyan husahadutyan	Ciç, ağağag	Sıkıntı ümitsizlik
Ուրախութեան, հաւանութեան – ծափ, ճայթիք, կայթիւն	Urahutyan, havanutyan	Dzap, caytik, gaytun	Mutluluk, onay
Մարտի հրաւէր – մարտակոչ	Mardi hraver	Mardagoç	Savaş çağrısı
Պզտիկ – ճիկ	Bzdik	Cig	Açlak ses
Մունետիկի, ահրդողի – մոռմռոց	Munedigi, ahrtoği	Mormrots	Tellal
Քիթին տակէն երգ երգելու – մրմնչիւն	Kitin dagen yerk yerkelu	Mırmınçün	Şarkı mırıldanma
Քիթին տակէն խօսելու – մրմռուք, տրտռուք	Kitin dagen hoselu	Mırmıruk, dırdıruk	Burnunun altından konuşma
Քիթին տակէն կարդալու – լփռտուք, թաչիւն	Kitin dagen gartalu	Lprduk, taçün	Burnunun altından okuma
Կամաց խօսելու – հծծիւն, փսփսուք	Gamats hoselu	Hıdzdzün, pıspısuk	Yavaş konuşma
Կռիւի փարկութեան – գոռում, գոչում	Grivi pargutyan	Korum, koçum	Kavgada öfkelenmek
Օգնութեան – կոչ, ճիչ, աղաղակ	Oknutyan	Goç, ciç, ağağag	Yardım isteme
Հոգեվարքի – հռնդիւն, հռնչիւն	Hokevarki	Hrntün, hrnçün	Ölüme yakınken
Խռպոտ կոկորդի – կերկերում	Khrbod gogorti	gergerum	Hırıltılı boğaz
Խորդացողի – խորդում, խռկում, խռխռուց	Khortatsoği	Khortum, Khrgum, Khrkhruts	Horlamak
Սիրտի – բաբախում, տրոփում	Srdi	Papakhum, dropum	Kalp
Ոտքի – դոփիւն	Vodki	Topün	Ayak
Ապտակի – շառաչ	Abdagi	Şaraç	Tokat
Ակռաներու – կրնտում	Agraneru	Grndum	Diş
Ակռաներու դողէն ցրտէն – կափկափում, կարկտչիւն	Agraneru toğen tsrden	Gapgapum,	Dişlerin soğuktan titremesi
Ականջ խօսելու – դռնչիւն	Aganç khoselu	Trnçün	Kulağa fısıldamak
Փռնկտալու – փռնկտուք, փռնկչիւն	Prngdalu	Prngduk, prngçün	Hapşırmak
Լեզուին քիմքին զարնուելուն – շաչում, շլաբում	Lezvin kimkin zarnvelun	Şaçum, şlapum	Dilin damağa çarpması
Ստսմոքսային կազերու – ձգերտ, քեքուրտ, զգայռում	Sdamoksayin gazeru	Tskerd, kekurd, zkayrum	Mide gazları
Ուտելու ատեն բերանի – ծփծփում	Udelu aden perani	Dzpdzpum	Yemek sırasında ağız
Աղիքներու – գրգռոց, փուք, տեռ	Ağikneru	Krkrots, puk, der	Bağırsak
Հեծկլտուքի – կլթիկ, հեծուկ	Hedzglduki	Gltig, hedzug	Hıçkırmak
Շփոթ – խղուըրտիւն	Şpot	Khığuırdün	Şaşırma
Բազմութեան մը շփոթ – աղմուկ, ժխոր	Pazmutyan mı şpot	Ağmug, jhor	Kalabalığın şaşırması
Բարձրաձայն խնդուկի – քրքիջ, քահքահ, խախանք	Partsratsayn Khntugi	krkiç, kahkah, khakhank	Yüksek sesle kahkaha, gülme
Բարձրաձայն լացի – կանչուըռտուք, վայնասուն	Partsratsayn Latsi	Gançvırduk, vaynasun	Yüksek sesle ağlama
Տրտռուքի – Կնչիւն, քրթմնչիւն	Drdruki	Gnçün, krtmnçün	Dırdırlanma, homurdanma
Փողի, դրամի, հեռաձայնի, դաշնակի, փոքր զանգակի – հնչիւն	Poği, trami, heratsayni, taşnagi, pokr zankagi	Hınçün	Borozan, para, telefon, piyano, küçük zil
Մեծ զանգակի – գանգաչիւն, ղօղանջ	Medz zankagi	Kankaçün, Ğoğanç	Büyük zil
Գրպանի ժամացոյցի – թիք-թաք	Krbani jamatsuytsi	Tik-tak	Cep saati
Դաշնակի խիստ զարնուածքի – դափդափիւն	Taşnagi khisd zarnuvadzki	Taptapün	Piyanoya sert vurma
Կացինի – զնգիւն	Gatsini	Zınkün	Balta
Հիացումի վիշտի – բացագանչում	Hiatsumi, vişdi	Patsakançum	Hayranlık / Keder
Թոքի, ականջի մէջ – խժռտուք	Toki, agançi meç	Khjrduk	Akciğer / Kulağın içindeki
Խաղացող փոքր աղջկանց – նվլտուք, նվլտոց	Khağatsoğ pokr ağçgants	Nvlduk, Nvldots	Oyun oynayan küçük kız
Համրի – ղլղլոց	Hamri	Ğlğlots	Dilsiz
Ծեծլու, քար տաշելու – կոփիւն	Dzedzlu, kar daşelu	Gopün	Dayak / Taş traşlama
Տոփելու – տոփիւն	Dopelu	Dopün	Ayaklarıyla çiğnemek
Վրան կոխուած տախտակներու – գարգափ	Vran gokhvadz dakhdagneru	Karkap	Üstüne basılan tahta
Վայրաշարժի սուլիչի – սոյլ, սուլում, շչում	Vayraşarji suliçi	Suyl, sulum, şçum	Lokomotif ıslığı
Աղորիքի չխչխիկի – չխչխոց	Ağoriki, çkhçkhigi	Çkhçkhots	Değirmen / çakıldak
Դրան ճկիկի – ճկճկոց	Tran cgigi	Cgcgots	Kapı tokmağı
Շիշի, պնակի կոտրելու – ճայթուն	Şişi, bnagi godrelu	Caytun	Şişe, tabak kırılması
Սուրին գետին քսուելու – շխշխոց	Surin kedin ksvelu	Şkhşkhots	Kılıcın yere sürülmesi
Պայթումի – բոմբիւն	Baytumi	Pompün	Patlama
Շռնչանի – շռինչ	Şrnçani	Şrinç	Şıngırtı çıkaran nesne
Հովի – փչում, սուլում	Hovi	Pçum, sulum	Rüzgar
Մեղմ հովի – հծծիւն	Meğm hovi	Hdzdzün	Meltem
Մրրիկի, ծովի – մռնչիւն	Mrrigi, dzovi	Mrnçün	Fırtına, tipi /Deniz
Հողմաշարժ բոյսերու – դնդնչիւն	Hoğmaşarj puyseru	Tntnçün	Rüzgar tarafından sallanan bitkiler
Սակարանի – ժխոր, վժվժուք	Sagarani	Jhor, Vjvjuk	Borsa
Սաւառնակի – վռվըռոց	Savarnagi	Vrvrots	Uçak
Եռացող շաքարեայ հեղուկի – պրպջիւն	Yeratsoğ şakarya heğuk	Brbçün	Kaynayan şekerli sıvı
Եռացող ջուրի – մրմռում, պճպճում	Yeratsoğ çur	Mrmrum, bjbjum	Kaynayan su
Կլկլակի – կլկլոց	Glglagi	Glglots	Nargile
Նշան տալու համար հազալու – քղոց	Nşan dalu hamar hazal	Kğots	İşaret vermek, uyarmak için öksürmek
Շիշէն գինի, ջուր պարպուելու – խորխոյում	Şişen kini, çur barbelu	Khorkhoyum	Şişeden içki, su boşaltma
Թիակներու, ջուր ինկած առարկաներու հանած – ճողփիւն	Tiagneru, çur ingadz ararganeru hanadz	Coğpün	Kürek, suya düşen eşya sesi
Սառի ճեղքելու – ճայթիւն	Sarin çeğkelu	Caytün	Buzun yarılması
Փայտի ճեղքուելու – ճղրտիւն	Paydi ceğkelu	Cğrdün	Odunun yarılması
Աղբիւրի, վտակի – մրմունջ, կարկաջ, խոխոջիւն, դդչիւն	Ağpüri, vdagi	Mrmunç, gargaç, khokhoçün, tıtçün	Pınar (çeşme), çay
Արձակուած գնդակի – սոյլ, շաչիւն, շչիւն	Artsagvadz kntag	Suyl, şaçün, şçün	Atılan mermi
Հրազէնի, ռումբի – պայթում	Hrazeni, rumpi	Baytum	Tüfek, bomba
Շոգեկարռքի, պատուհանի – դղրդիւն	Şokegarki , baduhani	Tığrtün	Tren, pencere
Դրան, սայլի – ճռնչիւն	Tran, sayli	Crnçün	Kapı, kağnı
Թմբուկի – դափիւն, դրնդիւն	Tmpugi	Tapün, Trntün	Davul
Բոժոժներու – գանգաչիւն	Pojojneru	Kankaçün	Çıngırak
Թնդանօթի, ամպերու – որոտում, գոռում, բոմբիւն, թմբիւն	Tntanoti, amberu	Vorodum, korum, pompün, tmpün	Top, bulut
Ջրվէժի, ալիքներու, շանթի, խարազանի – շառաչիւն	Çrveji, alikneru, şanti, kharzani	Şaraçün	Şelale, dalga, yıldırım, kamçı
Սեղատարափի, զէնքերու, շղթաներու – շառաչիւն	Seğadarapi, zenkeru, şğtaneru	Şaraçün	Silah, zincir
Վահաններու – կոփիւն	Vahanneru	Gopün	Kalkan
Նետի – շկաճիւն	Nedi	Şgacün	Ok
Փլուզումի, վառող փայտի – ճարճատում	Pluzumi, varoğ paydi	Carcadum	Yıkıntı, yanan odun

Sözlüğün yazarı H. T. Kayayan – Յովհաննէս Թովմաս Գայաեան

Բառարան Գանձարան- հոմանիշներու Յ. Գայաեան

Բառարան Գանձարան- հոմանիշներու Յ. Գայաեան

Diğer Ermenice kelimeler

Sebzeler – vegetables – légumes – բանջարեղէն
Meyveler – fruits – fruits – պտուղներ
Günler Aylar Mevsimler – օրեր ամիսներ եղանակներ
Hayvanlar – animals – animaux – կենդանիներ
Akrabalık Sıfatları
Çiçekler – flowers – fleurs – ծաղիկներ
Nor Artar Gazetesi Ve Ermenice Kelimeler
Mutfak – kitchen – cuisine – Խոհանոց
Giysiler – clothes – vêtements – հագուստ
Okul Gereçleri – school supplies – fournitures scolaires – դպրոցական առարկաներ
Meslekler – professions – professions – ասպարէզ
Sesler – sounds– des sons – ձայներ
Ulaşım Araçları-Ulaşım Araçları-Véhicules de transport
Vücut Bölümleri – body parts -parties du corps – մարմնի մասեր

Not: Yazıyı kullanacak kişilerin web sitemizi kaynak olarak göstermesini rica ederiz.

Ardziv Makriküği

3 Comments

Ermenice Ulaşım Araçları - Ermeni Kültürü dedi ki:

02/12/2018, 21:33

[…] Sebzeler – vegetables – légumes – բանջարեղէն Meyveler – fruits – fruits – պտուղներ Günler Aylar Mevsimler – օրեր ամիսներ եղանակներ Hayvanlar – animals – animaux – կենդանիներ Akrabalık Sıfatları Çiçekler – flowers – fleurs – ծաղիկներ Nor Artar Gazetesi Ve Ermenice Kelimeler Mutfak – kitchen – cuisine – Խոհանոց Giysiler – clothes – vêtements – հագուստ Okul Gereçleri – school supplies – fournitures scolaires – դպրոցական առարկաներ Meslekler – professions – professions – ասպարէզ Sesler – sounds– des sons – ձայներ […]

Cevapla
- Kürşat kiro dedi ki:
  
  06/08/2020, 03:34
  
  Merhaba Türkiye Ermenileri . Ermenek sanırım çok dağınık bir nasyon Sebebi nedir acaba türkiye’ de kullanılan bazı isimler sonu lin ile biten in ile biten çin ile biten ve şin ile biten isimlerin armenian dan devsirildigi hakkinda derin bilgileriniz nedir . Tsk edirem
  
  Cevapla
Kürşat kiro dedi ki:

07/08/2020, 03:29

Merhaba Türkiye Ermenileri . Ermenilik sanırım çok dağınık bir nasyon bunun sebebi nedir acaba ve türkiye’ de kullanılan bazı isimler sonu lin ile biten in ile biten çin ile biten ve şin ile biten isimlerin armenian dan devsirildigini düşünüyorum bunun hakkinda derin bilgileriniz nedir . Tsk edirem

Cevapla

Bir cevap yazın Cevabı iptal et